تجربه‌گرایی

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
پرش به: ناوبری، جستجو

تجربه‌گرایی یا "'آروین گرایی"' یکی از گرایش‌های اصلی در شناخت‌شناسی و نقطهٔ مقابل عقل‌گرایی است. بر اساس این دیدگاه همهٔ معرفت‌های بشری مستقیم یا غیرمستقیم برآمده از تجربه است. تجربه از منظر این دیدگاه نه فقط ادراک حسی بلکه دریافتهایی مانند حافظه یا گواهی دیگران را هم در بر می‌گیرد.

برمبنای نظریهٔ مبناگرایی همهٔ باورهای ما با واسطهٔ استدلال نهایتاً از منبعی به دست آمده‌اند که آن منبع نیاز به توجیه یا استدلال ندارد. تجربه‌گرایی - که یکی از زیرمجموعه‌های مبناگرایی است - تنها تجربه را به عنوان چنین منبعی بی‌نیاز از توجیه می‌دانند. تقلیل گرایی یکی از ویژگیهای عمده برنامه تجربه گرایی است که توسط لاک مطرح شد و بارکلی و هیوم ان را تدقیق کردند و اثبات گرایان آن را آخرین میخی می‌دانستند که بر تابوت بحثهای دینی و اخلاقی و متافیزیکی کوفته شده بود تجربه‌گرایی با استفاده از حسیات در مقابل عقل‌گرایی می‌باشد. تجربیات عقلی از علم حصولی است و روش اثبات غیر حسی دارد. طبق نظر دکارت اگر همهٔ حواس چندگانهٔ ما از کار بیافتند ولی مغز هنوز بتواند فکر کند حتماً ما وجود داریم پس تجربهٔ این این دیدگاه بعد از رنسانس به صورت جدی طرح شد. بارکلی، جان لاک و دیوید هیوم از فیلسوفان تجربه‌گرا هستند.[تحقیق دست‌اول؟]تجربه گرایان عقیده داشتن که کل شناخت از تجربه به دست می‌آید این فیلسوفان با متافیزیک خردگرا بخصوص استفاده مهار گسیخته اش از فرضیه پردازی طرح دعاوی کلان و شناخت مبتنی بر تصورات ذاتی خصومت می‌ورزیدند

منابع[ویرایش]

  • Hume، D. «An Enquiry Concerning Human Understanding»، in Enquiries Concerning the Human Understanding and Concerning the Principles of Morals، 2nd edition، L.A. Selby-Bigge (ed.)، Oxford University Press، Oxford، UK، ۱۹۰۲
  • Rock، Irvin (۱۹۸۳)، The Logic of Perception، MIT Press، Cambridge، MA
  • منطق صوری، انتشارات دانشگاه تهران (۱۷۳۳) دکتر محمد خوانساری
  • تجربه گرایی همسو با عقل گرایی است (کتاب اندیشه اسلامی ۱ تدریس شده در دانشگاه‌های ایران)

پیوند به بیرون[ویرایش]