تونل کوهرنگ
مختصات: ۳۲°۲۷′۲۳″ شمالی ۵۰°۰۷′۳۸″ شرقی / ۳۲.۴۵۶۳۹° شمالی ۵۰.۱۲۷۲۲° شرقی
تونل کوهرنگ تونلی است که برای انتقال آب رود ماربر (آب کوهرنگ) به زایندهرود در نزدیک شهر چلگرد یا کوهرنگ در استان چهارمحال و بختیاری در ایران ساخته شدهاست. تونل کوهرنگ یکی از جاذبههای طبیعی و بسیار زیبای منطقه کوهرنگ است که به همراه دیگر جاذبههای منطقه کوهرنگ همچون چشمه دیمه، پیست اسکی چلگرد، روستای شگفتانگیز سرآقاسید و بسیاری از مناطق گردشگری و طبیعی کوهرنگ هر ساله گردشگران بسیاری را خصوصاً در ماه اردیبهشت به خود جلب مینماید.[۱] از نخستین تونل کوهرنگ در سال ۱۳۳۲ بهرهبرداری شد. در سال ۱۳۶۴ تونل دوم به بهرهبرداری رسید. در سال ۱۳۷۷ عملیات ساخت سومین تونل کوهرنگ آغاز شد که تاکنون ادامه دارد. نخستین بار شاه عباس کبیر درسال ۱۰۲۹ه ق میرجهانگیرخان بهرامسری آسترکی بختیاری(۱۰۳۷–۹۷۴ه ق) فرزند تاجمیرخان بهرامسری آسترکی دورَکی(۹۷۴–۹۲۴ه ق) که فرمانروای تامه بختیاری بود، را مأمور الحاق آب کارون به زاینده رود نمود ودراین خصوص گردنه کوهرنگ به چلگرد نیزتوسط بختیاریها شکافته شد واکنون به نام کارکنان معروف است وپایههای سدی که بررودخانه کوهرنگ احداث گردید نیز موجود است. اما با مرگ شاه عباس، این طرح ناتمام ماند.[۲]
پیشینه[ویرایش]
آب کوهرنگ یکی از سرچشمههای کارون بود. پیوستن آن به زایندهرود بخاطر نزدیکی سرچشمه این دورود از گذشته در نظر بودهاست. در ۹۹۶ ه. ق. شاه طهماسب اول مأموریت پیوستن این دو رود را به میرفضلالله شهرستانی حاکم اصفهان سپرد. قرار بود که با کندن مسیری در کوه کارکنان این کار انجام شود؛ ولی بخاطر تحولاتی این کار به سرانجام نرسید. در دوره شاه عباس اول نیز کوششی شد و آن نیز ناتمام ماند.
تونل کوهرنگ ۱: نخستین بررسیها برای انتقال آب رودخانه بیرگان به حوضه زایندهرود به سالهای پس از جنگ دوم جهانی باز میگردد. در نتیجه این بررسیها طراحی و اجرای بند انحرافی و تونل اول کوهرنگ به وسیله مهندسان مشاور الکساندر گیپ واگذار گردید و از این سیستم در سال ۱۳۳۲ خورشیدی بهرهبرداری شد. این سیستم شامل بند و یک تونل ۲۹۰۰ متری بطور میانگین سالانه حدود ۲۵۵ میلیون متر مکعب آب را به حوضه زایندهرود منتقل میکند.
تونل کوهرنگ ۲: طراحی و اجرای سد انحرافی و تونل دوم کوهرنگ بوسیله مهندسان مشاور سوگرا انجامگرفت و از این سیستم در سال ۱۳۶۴ خورشیدی بهرهبرداری شد. از سال ۱۳۶۶ خورشیدی با پایان یافتن ساختمان سد و تونل ماربران و انتقال ۱۱۵ میلیون متر مکعب آب چشمههای ماربران و کلنچین به پشت این سد، سد و تونل دوم کوهرنگ سالانه بطور میانگین حدود ۲۵۵ میلیون متر مکعب آب را به مخزن سد زایندهرود انتقال میدهند.
تونل کوهرنگ ۳: طراحی و ساخت سد و تونل سوم کوهرنگ بوسیله مهندسان مشاور زایندآب و تهران برکلی در سالهای دهه ۶۰ بررسی شد. گزارش این بررسیها و نقشههای طرح مقدماتی سد، سازههای وابسته و تونل انتقال آب در سال ۱۳۶۷ خورشیدی منتشر شد. در سال ۱۳۷۰ اسناد مناقصه تونل سوم کوهرنگ تهیه و پس از برگزاری مناقصه بینالمللی و سپس مناقصه داخلی نهایتاً شرکت تابلیه برنده مناقصه میشود و کار را با نظارت شرکت زایندآب شروع مینماید. در سال ۱۳۷۷ خورشیدی سازمان آب منطقهای اصفهان با توجه به گذشت یک دهه از مطالعات و ضرورت کاربری آمار و اطلاعات گردآوری شده در این دوره، برای بهنگام کردن آمار استفاده از اطلاعات جدید و بازنگری در طراحیها و مبانی طرح، مطالعات تکمیلی فاز یک سد را به شرکت مهندسی مشاور مهابقدس و همچنین مطالعات تکمیلی مرحله دوم تونل انتقال آب کوهرنگ ۳ را به مشارکت مهاب قدس- زایندآب واگذار کرد. در نتیجه تونل سوم کوهرنگ به منظور تأمین و انتقال آب به میزان حدود ۲۵۵ میلیون متر مکعب در سال، جهت تأمین قسمتی از کمبود آب منطقه مرکزی ایران برای مصارف شرب صنعت، کشاورزی و افزایش حجم آب تنظیم شده سد زاینده رود اصفهان با استفاده از سد مخزنی کوهرنگ ۳، طراحی و عملیات اجرایی آن آغاز گردید.
-
پنجاه ریالی - پشت اسکناس عنوان: تونل کوهرنگ و سد کوهرنگ
جستارهای وابسته[ویرایش]
پانویس[ویرایش]
- ↑ «منطقه کوهرنگ بختیاری، تیشینه».
- ↑ عالم آرای عباسی اثراسکندر بیک ترکمان وبنه وار من ایل من اثر علی بهرامی آسترکی
- مصاحب، غلامحسین، دائرةالمعارف فارسی، تهران ۱۳۵۶
- وبگاه رسمی تونل کوهرنگ سه [۱]