زبان شغنانی بر اساس تقسیم بندی زبان شناسان در زمرهٔ زبانهای پامیری قرار می‌گیرد.
شغنانی را با حروف سیریلیک، فارسی و لاتین می‌نویسند. با این حال نوشتن شغنانی با خط سیریلیک معمول تر است. زبان شغنی که در شهرستان بدخشان افغانستان رایج است، تاثیر زیادی از زبان فارسی دری پذیرفته و تا اندازه زیادی به فارسی دری نزدیک است ، اما شماری از واژه های زبان شغنی شباهتهایی با واژه های زبان پشتو دارند. زبان شغنی رایج در شغنان تاجکستان افزون بر تاثیر پذیری از زبان فارسی تاجیکی ، از واژه های زبان روسی هم تاثیر پذیرفته است.
گویش‌هایی با خاستگاه‌های مختلف (گروه‌های سیار از قبیل «جَت» و غیره)
در خارج از افغانستان گویشور ندارد؛ رس: رسمی؛ مل: ملی؛ مح: محلی؛ ان: گویشور بسیار کمی دارد (پراچی) و یا بسرعت در حال انقراض است (اورمُری، مغولی و اویغوری) و یا زبان مُرده است (تیرو و عربی)
