غوریان
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
(تغییرمسیر از سلسله غوریان)
- برای شهرستانی به این نام به ولسوالی غوریان رجوع کنید.
| سلسله غوریان شَنْسَبانی |
||||
|
||||
 |
||||
| پایتخت | فیروزکوه (شهر تاریخی) (en)[۱] هرات[۲] غزنی (۱۱۷۰–۱۲۱۵)[۳] لاهور (زمستان) |
|||
| زبان(ها) | فارسی (زبان رسمی و درباری)[۴] | |||
| دین | اسلام | |||
| دولت | سلطانی | |||
| سلطان | ||||
| - ۱۱۴۸–۱۱۵۷ | علا الدین جهان سوز | |||
| - ۱۱۵۷–۱۲۰۲ | غیاث الدین غوری | |||
| - ۱۲۰۲–۱۲۰۶ | شهاب الدین غوری | |||
| - ۱۲۰۶–۱۲۱۰ | قطب‌الدین ایبک | |||
| تاریخچه | ||||
| - تأسیس | ۱۱۴۸ | |||
| - انقراض | ۱۲۱۵ | |||
غوریان دودمانی بودند که بین سده‌های ۱۰ و ۱۱ میلادی در نواحی صعب غور واقع در کوهستان‌های مابین هرات و غزنه فرمانروایی می‌کردند. در خصوص تعلق آنها به گروه قومی خاص، دیر باز است که اختلاف نظری وجود دارد. بدین معنا که برخی آنها را از قوم هزاره دانسته‌اند،[۵] طرفداران این نظریه به گرایش‌های شیعی سلاطین آنان که به دست علی بن ابیطالب مسلمان شدند و هزاره‌های شیعه مذهب ساکن در حدفاصل هرات و غزنه (قلمرو تاریخی غوریان) استدلال می‌کنند و در برابر، عده‌ای نیز آنها را تاجیک دانسته‌اند.[۶][۷][۸] غوریان به ملوک شَنسَبانی یا آل شنسب نیز مشهور بوده‌اند. علت شهرت این دو سلسله به شنسبی، انتساب آنان به شخصی است به نام شنسب که می‌گویند در صدر اسلام می‌زیسته‌است و بدست علی ابن ابی طالب اسلام آورده‌است.
محتویات
فهرست فرمانروایان غوری[ویرایش]
نام‌های فرمانروایان غوری بشرح زیر است:
غوریان یا شنسبانیان[ویرایش]
(افغانستان و هندوستان)
الف – غوریان فیروزکوه و غزنه (شاخهٔ اصلی)[ویرایش]
- ۱– عزالدین حسین‌بن حسن‌بن محمد ۴۹۳
۲– قطب‌الدین محمد (در فیروزکوه (شهر تاریخی) (en)، متوفی بسال ۵۴۱).
- در حدود سال ۵۴۰. سیف‌الدین سوری (در غزنه – متوفی به سال ۵۴۳). بهاءالدین سام (در فیروزکوه از ۵۴۳ تا ۵۴۴).
- ۳– علاءالدین حسین جهانسوز (غور، سپس غزنه و فیروزکوه). ۵۴۴
- ۴– سیف‌الدین محمدبن حسین (فیروزکوه، متوفی به سال ۵۵۸). ۵۵۶
- غیاث‌الدین محمدبن سام (در غور)
- شهاب‌الدین محمد غوری‌بن سام (غزنه)
- ۵– غیاث‌الدین محمدبن سام (متوفی به هرات بسال ۵۹۹). ۵۵۸
- شهاب‌الدین، سپس معزالدین (عامل سابق غزنه).
- ۶– معزالدین محمد غوری‌بن سام (متوفی بسال ۶۰۲). ۵۹۹
- علاءالدین محمدبن شجاع‌الدین علی (در غور).
- مملوکها (غلامان) چهارگانه علاءالدین محمد غوری که سرزمین او را میان خود تقسیم کردند و هر کدام از ایشان لقب «معزی» گرفتند، به نام‌های زیر:
- الف – قطب‌الدین ایبک (در لاهور پس از آن در دهلی از ۶۰۲ تا ۶۰۷).
- ب – تاج‌الدین ییلدز (در غزنه از ۶۰۲ تا ۶۱۱/ ۶۱۲/ ۶۱۳).
- ج – ناصرالدین قباچه (در سند و ملتان و اوج از ۶۰۲ تا ۶۲۴).
- د – بختیار محمد خلجی (در لکهنوتی).
۷– غیاث‌الدین محمودبن محمدبن سام (در غور مقتول به سال ۶۰۹). ۶۰۲
- ۸– بهاءالدین سام‌بن محمودصفر ۶۰۹
- ۹– علاءالدین اتسزبن حسین، (سلطان اسما، عامل خوارزمشاه). ۶۱۰
- ۱۰– علاءالدین یا ضیاءالدین محمدبن شجاع‌الدین علی ۶۱۱ (سلطان اسما، عامل اتسز خوارزمشاه تا ۶۱۲).
- ب – غوریان بامیان و طخارستان
- ۱– فخرالدین مسعودبن حسین (برادرزادگان وی او را معزول کردند). ۵۴۰
- ۲– شمس‌الدین محمدبن مسعود ۵۵۸
- ۳– بهاءالدین سام‌بن محمد ۵۸۸
- ۴– جلال‌الدین علی‌بن سام (مقتول به دست خوارزمشاه – ۶۱۲). ۶۰۲
حکام غور[ویرایش]
- سیف‌الدین حسن قرلغ (والی از جانب جلال‌الدین منکبرنی) حدود ۶۲۱
- ناصرالدین محمدبن حسن قرلغ (متوفی در حدود ۶۵۸). ۶۴۷
غوریان مالوه[ویرایش]
یکی از قدیمترین دولتهای طایفهٔ راجپوت است. پایتخت اسلامی آن در شهر مَندو قرار داشت که آن را هوشنگ غوری ساخته بود. از ملوک مسلمان دو سلسله یکی بعد از دیگری در مالوه سلطنت کرده‌اند: غوریان و خلجیان. سلسلهٔ نخستین را دلاورخان غوری از حکام سلاطین دهلی تشکیل داد و شامل او و پسر و نوادهٔ وی بیش نیست. اینک نام‌های آنان:
- دلاورخان غوری ۸۰۴
- هوشنگ الب‌خان‌بن دلاور ۸۰۸
- محمد غزنی خان‌بن هوشنگ ۸۳۸
پی‌نوشت‌ها[ویرایش]
- ↑ Firoz Koh in Ghur or Ghor (a region to the west of Ghazni), the Ghurids' summer capital
- ↑ Firuzkuh: the summer capital of the Ghurids, by David Thomas, pg. 18.
- ↑ The Grove Encyclopedia of Islamic Art & Architecture: Three-volume set, by Jonathan Bloom, Sheila Blair, pg. 108.
- ↑ The Development of Persian Culture under the Early Ghaznavids, C.E. Bosworth, Iran, Vol. 6, (1968), 35.
- ↑ محمد صدیق فرهنگ، افغانستان در پنج قرن اخیر، صفحهٔ ۲۹
- ↑ Encyclopædia Iranica, "Ghurids", C.E. Bosworth, (LINK): «... The Ghurids came from the Šansabānī family. The name of the eponym Šansab/Šanasb probably derives from the Middle Persian name Wišnasp (Justi, Namenbuch, p. ۲۸۲).... The chiefs of Ḡūr only achieve firm historical mention in the early 5th/11th century with the Ghaznavid raids into their land, when Ḡūr was still a pagan enclave. Nor do we know anything about the ethnic stock of the Ḡūrīs in general and the Šansabānīs in particular; we can only assume that they were eastern Iranian Tajiks.... The sultans were generous patrons of the Persian literary traditions of Khorasan, and latterly fulfilled a valuable role as transmitters of this heritage to the newly conquered lands of northern India, laying the foundations for the essentially Persian culture which was to prevail in Muslim India until the 19th century....»
- ↑ Encyclopaedia of Islam, "Ghurids", C.E. Bosworth, Online Edition, ۲۰۰۶: «... The Shansabānīs were, like the rest of the Ghūrīs, of eastern Iranian Tājik stock....»
- ↑ «ترکان و زبان فارسی». انجمن فرهنگی بابر.
نگارخانه[ویرایش]
منابع[ویرایش]
- طبقات سلاطین اسلام تألیف لین‌پول
- طبقات ناصری ج ۱
- چهارمقاله چ لیدن.
- تاریخ ادبیات در ایران تألیف صفا ج
- افغاستان در پنج قرن اخیر تألیف صدیق فرهنگ
پیوند به بیرون[ویرایش]
- مقاله پژوهشی مهندس سید محمد باقر مصباح زاده درباره نژاد غوری‌ها
- http://urozgan.org/Clear/fa-af/print/article/print/67/
پیش از تمدن ایلام(۱۰۰٬۰۰۰ تا ۳۵۰۰ سال پیش از میلاد)
پیشایلامی(۳٬۲۰۰ تا ۲٬۷۰۰ سال پیش از میلاد)
ایلام باستان(۲٬۷۰۰ تا ۱٬۶۰۰ سال پیش از میلاد)
ایلام میانه(۱٬۵۰۰ تا ۱٬۱۰۰ سال پیش از میلاد)
ایلام نو و ماد(۱٬۱۰۰ تا ۵۳۹ سال پیش از میلاد)
هخامنشیان(۵۵۸ تا ۳۳۰ سال پیش از میلاد)
سلوکیان و اشکانیان(۳۳۰ پیش از میلاد تا ۲۲۴ میلادی)
ساسانیان(۲۲۴ میلادی تا ۶۵۱ میلادی)
گاهشمارهای تاریخ ایران۱۰۰٬۰۰۰ سال پیش از میلاد تا ۶۵۱ میلادی 
از ۶۵۱ تا ۱۲۲۰ میلادی - خلفای راشدین (۶۵۱ میلادی تا ۶۶۱ میلادی)
- امویان (۶۶۱ میلادی تا ۷۵۰ میلادی)
- عباسیان (تا ظهور طاهریان - ۷۵۰ تا ۸۲۰ میلادی)
- عباسیان (از ظهور طاهریان تا سقوط خوارزمشاهیان - ۸۲۰ تا ۱۲۲۰ میلادی)
- سامانیان (۸۱۹ میلادی تا ۹۹۹ میلادی)
- طاهریان (۸۲۰ میلادی تا ۸۷۲ میلادی)
- صفاریان (۸۷۱ میلادی تا ۱۰۰۳ میلادی)
- آل زیار (۹۲۷ میلادی تا ۱۰۹۰ میلادی)
- آل بویه (۹۳۵ میلادی تا ۱۰۶۲ میلادی)
- غزنویان (۹۷۷ میلادی تا ۱۱۸۶ میلادی)
- آل کاکویه (۱۰۰۷ میلادی تا ۱۱۴۰ میلادی)
- سلجوقیان (۱۰۳۷ میلادی تا ۱۱۹۴ میلادی)
- خوارزمشاهیان (۱۰۷۱ میلادی تا ۱۲۳۱ میلادی)
- اتابکان آذربایجان (۱۱۳۶ میلادی تا نخستین حمله مغول در ۱۲۲۰) و تا سقوط در ۱۲۲۵ میلادی
- غوریان (۱۱۴۸ میلادی تا ۱۲۲۵ میلادی)
- عباسیان (از سقوط خوارزمشاهیان تا سقوط عباسیان - ۱۲۲۰ تا ۱۲۵۸ میلادی)
از ۱۲۲۰ تا ۱۵۰۱ میلادی - ایلخانان (۱۲۵۶ میلادی تا ۱۳۳۵ میلادی)
- مظفریان (۱۳۱۳ میلادی تا ۱۳۹۳ میلادی)
- جلایریان
- سربداران
- تیموریان
- قراقویونلو
- آققویونلو
از ۱۵۰۱ تاکنون روابط دوجانبه تاریخ حوادث و کشمکشها پیوندهای جغرافیایی پیوندهای فرهنگی موارد وابسته دادههای کتابخانهای - خلفای راشدین (۶۵۱ میلادی تا ۶۶۱ میلادی)
ردهها:
- دودمان غوریان
- انحلالهای ۱۲۱۲ (میلادی)
- ایالتها و قلمروهای بنیانگذاریشده در ۱۱۴۸ (میلادی)
- ایالتها و قلمروهای منحلشده در ۱۲۱۵ (میلادی)
- تاریخ اسلام
- تاریخ افغانستان
- تاریخ ایران
- تاریخ پاکستان
- تاریخ هند
- دربارهای فارسی زبان
- شاهنشاهیها و پادشاهیهای ایران
- سلسلههای مسلمان
- سلسلههای ملوکالطوایفی ایران
- کشورهای سابق در آسیا
