حسن وثوق
حسن وثوقالدوله | |
---|---|
پرتره حسن وثوق به قلم کمالالملک | |
صدراعظم | |
مشغول به کار ۱۶ مرداد ۱۲۹۷ – ۱۲ تیر ۱۲۹۹ |
|
پادشاه/ملکه | احمدشاه قاجار |
پس از | نجفقلی صمصامالسلطنه |
پیش از | حسن مشیرالدوله |
مشغول به کار ۷ شهریور ۱۲۹۵ – ۱۵ خرداد ۱۲۹۶ |
|
پس از | محمدولی سپهسالار اعظم |
پیش از | محمدعلی علاءالسلطنه |
وزیر خارجه ایران | |
اطلاعات شخصی | |
تولد | حسن وثوق ۱۲۵۲ خورشیدی تهران، |
مرگ | بهمن ۱۳۲۹ سلیمانیه، تهران |
ملیت | ایران |
فرزندان | ۸ دختر و ۲ پسر، از جمله: بتول وثوق، همسر علی امینی علی وثوق |
پیشه | سیاستمدار |
دین | اسلام |
کنیه(ها) | وثوقالدوله |
حسن وثوق (وثوقالدوله) (۱۲۵۲ ش - بهمن ۱۳۲۹) چند دوره نخستوزیر ایران بود. وی برادر احمد قوام (قوامالسلطنه) بود.
او در دوره دوم نخست وزیریاش (مرداد ۱۲۹۷ تا تیر ۱۲۹۹) پس از ۹ ماه مذاکرات محرمانه با انگلیسیها، در ۱۸ مرداد ۱۲۹۸ طی اعلامیهای خبر از انعقاد قراردادی فیمابین انگلیس و ایران معروف به قرارداد ۱۹۱۹ داد.[۱] بر اساس این قرارداد تمامی امورات کشوری و لشکری ایران زیر نظر مستشاران انگلیسی و با مجوز آنان صورت میگرفت.
وثوقالدوله رئیس هیئتی بود که حکم اعدام شیخ فضل الله نوری توسط آن هیئت صادر شد.
سمتها[ویرایش]
- از سال ۱۲۹۰ خورشیدی تا اوایل سلطنت رضاشاه
- وزیر مالیه (دارایی) (۲ بار)
- وزیر خارجه (۸ بار)
- وزیر عدلیه (دادگستری) (۵ بار)
- وزیر داخله (کشور) (۵ بار)
- وزیر معارف (فرهنگ) (۱ بار)
زندگینامه[ویرایش]
فرزند میرزا ابراهیم معتمدالسلطنه و نوهٔ پسری محمد قوامالدوله آشتیانی است. علوم ادبی را از میرزا احمد گلپایگانی و فلسفه را نزد میرزا هاشم رشتی اشکوری و میرزا ابوالحسن جلوه آموخت. او در سفرهایی که به خارج رفت فرانسوی را به خوبی و همچنین انگلیسی را فراگرفت.
وثوق در جوانی و در سال ۱۲۷۱ شمسی مستوفی آذربایجان شد و لقب وثوق الملک را از ناصرالدین شاه دریافت کرد. در سال ۱۲۷۳ لقب او به وثوق الدوله تغییر یافت. در دورهٔ یکم و دوم مجلس شورای ملی به نمایندگی انتخاب شد و در مجلس به سمت نیابت ریاست مجلس دست یافت. او از سال ۱۲۹۰ خورشیدی تا اوایل سلطنت رضاشاه شانزده بار عهدهدار وزارتخانههای مالیه(دارایی)، خارجه، عدلیه (دادگستری)، داخله (کشور) و معارف (فرهنگ) گردید. پس از فتح تهران توسط مجاهدین، مجلس عالی مرکب از سی نفر برای اداره مملکت تشکیل شد که وثوق الدوله عضو آن بود. پس از انحلال مجلس عالی و تعیین هیئت مدیره، رئیس آن هیئت گردید که حکم اعدام شیخ فضل الله نوری توسط آن هیئت صادر شد.[۲]
دوران نخستوزیری[ویرایش]
وثوقالدوله دو بار نخستوزیر ایران شد. دورهٔ نخستین از مرداد ۱۲۹۵ تا خرداد ۱۲۹۶ خورشیدی و دورهٔ دوم از مرداد ۱۲۹۷ تا تیر ۱۲۹۹ بود. وی در زمان نخستوزیری رابطهٔ خوبی با احمدشاه نداشت ولی به سفارت انگلیس نزدیک بود و در دورهٔ دوم نخستوزیریاش به شدت از سوی انگلیس پشتیبانی میشد.
در جریان کوشش برای تصویب قرارداد ۱۹۱۹ متهم به دریافت رشوه از دولت انگلیس شد. پس از موفق نشدن در تصویب قرارداد ۱۹۱۹ به اروپا رفت. در دوره رضاشاه بخشی از پولی را که برای قرارداد گرفته بود از او پس گرفتند.
وثوق در ۱۳۱۴ مدتی رئیس فرهنگستان ایران بود. از او دیوان شعری هم باقی ماندهاست و در شعر «وثوق» تخلص میکرد. از معروفترین بیتهای او:
چون بد آید هرچه آید بد شود | یک بلا ده گردد و ده صد شود |
همچنین:
شهری و دیاری که در آن همنفَسی نیست | گر لندن و پاریس بُوَد جز قفسی نیست |
مرگ[ویرایش]
حسن وثوق در اواخر عمر حافظه خود را از دست داده بود و غالب اوقات در باغ خود در سلیمانیه میزیست. او در بهمن ۱۳۲۹ درگذشت و در آرامگاه خانوادگی واقع در قم دفن شد. از او هشت دختر و دو پسر باقی ماند.
تبارنامه[ویرایش]
تبارنامهٔ خاندان آشتیانی، شاخهٔ میرزا هاشم | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
منابع[ویرایش]
- دیوان وثوق، به کوشش ایرج افشار
- غنی، سیروس، برافتادن قاجار و برآمدن رضاشاه
- سخنوران نامی معاصر ایران
- عاقلی، باقر، شرح حال رجال سیاسی و نظامی معاصر ایران (جلد دوم). تهران: نشر گفتار با همکاری نشر علم، ۱۳۸۳.
- نقش روشنفکران در تاریخ معاصر ایران، مؤسسه فرهنگی قدر، تهران ۱۳۸۷، جلد ۱
|
|
|
|
- صدراعظمها و نخستوزیران قاجاریان
- اعضای فرهنگستان ایران
- افراد ایرانیتبار در سده ۱۹ (میلادی)
- اهالی تهران
- خاندان آشتیانی
- درگذشتگان ۱۳۲۹
- درگذشتگان ۱۹۵۰ (میلادی)
- رئیسان فرهنگستان ایران
- زادگان ۱۲۵۲
- زادگان ۱۸۶۸ (میلادی)
- زادگان ۱۸۷۳ (میلادی)
- نمایندگان مجلس شورای ملی
- وزیران امور خارجه ایران
- وزیران دولت حسن مستوفی (دولت سوم)
- وزیران دولت حسن مستوفی (دولت ششم)
- مدفونان در قم
- وزیران دادگستری پهلوی
- نخستوزیران فراماسون ایران