پیامدهای انتخابات ریاست جمهوری دهم ایران
در پی اعلام نتایج دهمین دورهٔ انتخابات ریاست جمهوری ایران و اعلام پیروزی دوبارهٔ محمود احمدینژاد که از سوی برخی تحلیلگران سیاسی، کودتا یاد شد،[۸][۹][۱۰][۱۱][۱۲][۱۳][۱۴] نخست تظاهراتی در تهران و همچنین برخی دیگر از شهرهای ایران، توسط هزاران تن از معترضان به نحوهٔ شمارش آرا و حامیان میرحسین موسوی، رقیب اصلی احمدینژاد در انتخابات، در تاریخ ۲۳ و ۲۴ خرداد به راه افتاد. این اعتراضات با سرکوب شدید نیروهای پلیس ضد شورش و حامیان شبهنظامی حکومت در سپاه و بسیج روبرو شد؛ بهطوریکه گفته میشد شدت آن در تهران در دههٔ گذشته بیسابقه بوده است.[۱۵][۱۶] سه سال بعد سرلشکر محمدعلی جعفری، فرمانده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، در روز ۹ دی ۱۳۹۱ (۲۹ دسامبر ۲۰۱۲) گفت که:
اعتراضات پس از انتخابات ریاستجمهوری سال ۱۳۸۸ در ایران، صحنه تقابل "انقلابیون و ضدانقلابیون" بوده و "خطر آن از خطر جنگ ۸ ساله (جنگ ایران و عراق) برای انقلاب و اسلام بسیار بیشتر بود."[۱]
در روز ۲۵ خرداد، حدود ۳ میلیون نفر از معترضان[۱۷] با حضور موسوی و اصلاحطلبان دیگری چون محمد خاتمی (رئیس جمهور سابق ایران) و مهدی کروبی (دیگر نامزد معترض انتخابات) در راهپیمایی بزرگی در خیابانهای مرکزی تهران، از میدان امام حسین تا میدان آزادی شرکت کردند که بزرگترین راهپیمایی ضد دولتی از زمان انقلاب بهمن ۱۳۵۷ لقب گرفت.[۱۸][۱۹][۲۰][۲۱] هنگام پایان راهپیمایی، با آتشگشودن عدهای از نیروهای شبهنظامی در میدان آزادی، تعدادی از مردم کشته و زخمی شدند[۲۲] و در بامداد همان روز با حملهٔ خشونتبار نیروهای شبهنظامی به کوی دانشگاه تهران و سایر دانشگاهها، تعدادی از دانشجویان مجروح شده و یا به قتل رسیدند.[۲۳] پس از آن در تاریخ ۲۶، ۲۷ و ۲۸ خرداد نیز، راهپیماییهای گسترده و آرام معروف به «راهپیماییهای سکوت»، با شرکت صدها هزار تن از معترضان در تهران برگزار شد.
در ۳۰ خرداد و یک روز پس از سخنرانی علی خامنهای رهبر جمهوری اسلامی در نخستین نماز جمعه پس از انتخابات ریاست جمهوری، که در آن او مسئولیت هرگونه خونریزی را به عهده برگزارکنندگان اعتراضها دانسته بود، با سرکوب معترضان توسط نیروهای پلیس و تیراندازی نیروهای شبهنظامی، در تهران دستکم ۱۹ نفر کشته و عده بسیاری زخمی شدند. با اینحال شمار جانباختگان طبق گزارش گروههای مدافع حقوق بشر و گزارشهای غیر رسمی، بسیار بیش از این ذکر شد.[۲۴] درگیریهای پراکنده و مشابه دیگری نیز در روزهای پس از آن در نقاط مختلف شهر تهران رخ داد. جنبش اعتراضی معترضان به جنبش سبز ایران معروف شد و صداوسیما، فرماندهان سپاه و بسیج و دیگر مسئولان حامی دولت، تظاهرات مردمی را به عدهای «اغتشاشگر» نسبت دادند که در صدد برپایی انقلاب مخملی هستند. همچنین ماموران امنیتی جمهوری اسلامی در هفتههای پس از انتخابات و در میان اعتراضات، چهار هزار نفر از روزنامهنگاران، فعالان سیاسی اصلاحطلب و مردم معترض را بازداشت کردند.[۲۵] چندین دادگاه برای محاکمه دستهجمعی برخی از آنان به اتهام اقدام به کودتای نرم برای براندازی نظام جمهوری اسلامی برگزار گردید و حامیان دولت دهم، به اعتراضات، «جریان فتنه» و به سران مخالف دولت، «رهبران فتنه» لقب دادند.[۲۶] با این حال تشکلها و احزاب اصلاحطلب، برخی مراجع تقلید سرشناس و مجمع مدرسین و محققین حوزه علمیه قم، نتایج انتخابات و دولت برآمده از آنرا نامشروع دانسته و سرکوب معترضان و برگزاری دادگاهها را محکوم کردند. اعتراضات مردمی در دهمین سالگرد حمله به کوی دانشگاه تهران در ۱۸ تیر ماه، نماز جمعه ۲۶ تیر تهران، چهلم جانباختگان و همزمان با مراسم تنفیذ حکم و تحلیف ریاست جمهوری محمود احمدینژاد در ماه مرداد ادامه یافت و گزارشهای زیادی درباره بدرفتاری با زندانیان، ضرب و جرح، آزار جنسی و قتل تعدادی از دستگیرشدگان منتشر شد.[۲۷] در ۲۰ نوامبر ۲۰۰۹ کمیته حقوق بشر مجمع عمومی سازمان ملل در قطعنامهای سرکوب خشونتآمیز این تظاهراتها را محکوم کرد.[۲۸] پیشتر در ماه اوت، گروهی از کارشناسان مستقل سازمان ملل نسبت به شکنجه و بازجوییهایی خشن در جریان محاکمه معترضان پس از انتخابات به شدت ابراز نگرانی کرده بودند.[۲۹] همچنین یونسکو در گزارشی به موضوع کشتهشدن دانشجویان در پی حملهٔ نیروهای بسیج به کوی دانشگاه اشاره کرد.[۳۰]
محتویات
- ۱ پیشزمینه
- ۲ آغاز اعتراضات
- ۳ گسترش اعتراضات و راهپیماییهای بزرگ
- ۴ رخدادهای ۲۹ خرداد
- ۵ رخدادهای ۳۰ خرداد
- ۶ رخدادهای ۳۱ خرداد
- ۷ رخدادهای ماه تیر
- ۸ مراسم «چهلم درگذشتگان» در ۸ مرداد
- ۹ راهپیمایی روز قدس در ایران (۲۷ شهریور ۱۳۸۸)
- ۱۰ در دانشگاهها
- ۱۱ تظاهرات هواداران جنبش سبز در ۱۳ آبان ۱۳۸۸
- ۱۲ تظاهرات ۱۶ آذر
- ۱۳ اعتراضات مردمی در مراسم درگذشت حسینعلی منتظری
- ۱۴ تظاهرات هواداران جنبش سبز در تاسوعا و عاشورا
- ۱۵ تظاهرات هواداران جنبش سبز در ۲۲ بهمن ۱۳۸۸
- ۱۶ اعتراضات جنبش سبز در چهارشنبهسوری ۱۳۸۸
- ۱۷ اعتراضات جنبش سبز در ۲۵ بهمن ۱۳۸۹
- ۱۸ اعتراضات جنبش سبز در ۱ اسفند ۱۳۸۹
- ۱۹ اعتراضات جنبش سبز در ۱۰ اسفند ۱۳۸۹
- ۲۰ اعتراضات جنبش سبز در ۱۷ اسفند ۱۳۸۹
- ۲۱ اعتراضات جنبش سبز در چهارشنبهسوری ۱۳۸۹
- ۲۲ اعتراضات جنبش سبز در ۲۲ خرداد ۱۳۹۰
- ۲۳ کشتهشدگان
- ۲۴ بازداشت شدگان
- ۲۵ بیانیههای میر حسین موسوی
- ۲۶ شکنجهٔ دستگیرشدگان
- ۲۷ اعترافات و شکنجه روحی
- ۲۸ واکنش مراجع تقلید و روحانیون
- ۲۹ واکنشهای جهانی
- ۳۰ نقش فناوری
- ۳۱ عملکرد رسانههای حکومتی
- ۳۲ شائبه نقش مصباح یزدی
- ۳۳ درخواست مجوز برای راهپیماییها
- ۳۴ حمایت هنرمندان از جنبش سبز
- ۳۵ انحلال احزاب اصلاح طلب
- ۳۶ نقش بسیج
- ۳۷ توقیف مطبوعات
- ۳۸ اعتصابها
- ۳۹ شعارها
- ۴۰ نافرمانیهای مدنی
- ۴۱ پانویس و منابع
- ۴۲ جستارهای وابسته
- ۴۳ پیوند به بیرون
پیشزمینه[ویرایش]
یک روز پیش از برگزاری انتخابات، سیستم پیامک بعضی اپراتورهای تلفن همراه ایران قطع شد.[۳۱] در هنگام برگزاری انتخابات دهم در روز ۲۲ خرداد، سردار احمدرضا رادان، جانشین فرمانده نیروی انتظامی ایران اعلام داشت که تجمع هواداران نامزدهای ریاست جمهوری در تمام کشور غیرقانونی است. پیش از گفتههای رادان، معاون عملیات فرماندهی نیروی انتظامی تهران بزرگ، عصر همان روز اعلام کرد که مانوری به نام «مانور اقتدار» در میادین مختلف شهر تهران و با هدف «برقراری نظم و امنیت بیشتر در تهران بزرگ» آغاز شدهاست.[۳۲]
روزشمار رویدادها |
---|
۲۳ خرداد ۱۳۸۸ |
۲۴ خرداد ۱۳۸۸ |
۲۵ خرداد ۱۳۸۸ |
۲۶ خرداد ۱۳۸۸ |
۲۷ خرداد ۱۳۸۸ |
۲۸ خرداد ۱۳۸۸ |
۲۹ خرداد ۱۳۸۸ |
۳۰ خرداد ۱۳۸۸ |
۳۱ خرداد ۱۳۸۸ |
تیر ۱۳۸۸ |
در روز برگزاری انتخابات، درب آرای اخذ رای بر خلاف روال معمول که تا زمان وجود داوطلب رای دادن باز می ماند، بسته شد و از مردم رای اخذ نشد. همچنین در حالی که به صورت معمول، اعلام نتایج انتخابات یک الی چند روز طول می کشد، نتایج اولیه این انتخابات تنها پس از چند ساعت از پایان رای گیری از طریق صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران اعلام شد. پس از اعلام نتایج اولیه در نخستین ساعات روز ۲۳ خرداد که نشاندهندهٔ پیروزی احمدینژاد با فاصلهٔ زیاد نسبت به میرحسین موسوی و سایر نامزدها بود، دو نامزد اصلاحطلب با استناد به شواهد کمیتهٔ صیانت از آرا و سایر شواهد، اعتراض خود را نسبت به این نتایج نشان دادند. موسوی در واکنش به این نتایج طی نامهای که خطاب به ملت ایران نوشته شده بود به این روند اعتراض کرد و در این نامه شیوهٔ برگزاری و شمارش آرا را «شعبدهبازی دستاندرکاران انتخابات و صدا و سیما» نامید و گفت که مردم «به دنبال آن هستند که بدانند چگونه و توسط چه کسانی و مقاماتی طرح این بازی بزرگ ریخته شدهاست.»[۳۳] در حالی که این اعتراضات ادامه داشت، شورای نگهبان بر خلاف روال معمول خود، به سرعت صحت انتخابات در کل کشور را تایید و محمود احمدی نژاد را رئیس جمهور ایران دانست که این خود سبب افزایش شبهات شد.
مهدی کروبی هم طی نامهٔ مشابهی به این روند اعتراض نمود و نتایج اعلامشدهٔ انتخابات را «مضحک و شگفت» توصیف کرد. کروبی شیوهٔ رأیگیری و شمارش آرا را به شمارش آرای حسن مدرس تشبیه کرد و گفت: «حتی از شمارش رأیی که آن مرحوم به خویش دادهبود، دریغ کردند» و اضافه کرد وضعیت موجود «در بیان و بیانیه نمیآید و باید فکری دیگری کرد.»[۳۳]
موسوی در پیام خود نتایج انتخابات را «بهتآور» خواند و در نامهای اعتراضی به علی خامنهای رهبر فعلی ایران، خواستار دخالت وی شد.[۳۴] در قسمتهایی از این نامه از «شواهدی مبنی بر مداخله تعدادی از فرماندهان و مسئولان سپاه و بسیج در انتخابات» یاد شد که موسوی آنرا در صورت صحت، علاوه بر نقض قوانین، عامل شکاف بین فرماندهان و مسئولان رسمی و بدنه سالم و صادق نیروهای بسیج و سپاه دانست. وی در ادامه نوشت، «از آنجا که دامنه اقدامات غیرقانونی فوق مشخص نیست و بخشی از اعضای شعب اخذ رای و ناظران از حامیان نامزد خاص آنان انتخاب شدهاند احتمال تصرف در آراء مردم اذهان را میآزارد.»[۳۵] لیکن خامنهای در واکنش به این اعتراضها با انتشار پیامی، نتایج شمارش آرا را تأیید و اعلام کرد که محمود احمدینژاد با ۲۴ میلیون رأی پیروز انتخابات است. پس از تأیید نتایج توسط خامنهای و اعلام نتایج توسط وزات کشور ایران میرحسین موسوی در نامهای به علمای قم نوشت که تمامی راهها برای احقاق حقوق مردم بسته شده، و از آنها خواست تا به مسئولان تذکر دهند.[۳۶][۳۷]
محسن رضایی نیز پس از اعلام نتایج اعلام کرد که آرای او بسیار بیشتر از میزان اعلام شده است. بر اساس اعلام شورای نگهبان، رضایی تنها 681.851 رای آورده بود که همین موضوع سبب اعتراض او شد. هر چند او با گذشت چند روز از انتخابات و بروز نا آرامی ها، در نامه ای به شورای نگهبان، انصراف خود را به جهت مصلحت کشور از ادامه بررسی اعلام نمود.
آغاز اعتراضات[ویرایش]
روز پس از انتخابات، تظاهراتی در خیابانها و میادین مختلف تهران و مشهد، توسط معترضان به نتایج اعلام شده و حامیان میرحسین موسوی رقیب اصلی احمدینژاد در انتخابات، به راه افتاد. این تظاهرات در مقابل ساختمان وزارت کشور ایران، خیابانهای ولیعصر، زرتشت، فاطمی، میدان انقلاب، میدان ونک و چهارراه جهان کودک و سایر نقاط به درگیری شدید معترضان با نیروهای پلیس و لباس شخصی انجامید. خبرگزاری آسوشیتدپرس این درگیریها را «جدیترین ناآرامی یک دهه گذشته در تهران» خواند. خبرگزاری فرانسه نیز خبری از درگیری طرفداران میرحسین موسوی و پلیس ضدشورش در مناطق مرکزی شهر تهران منتشر کرد.[۳۸] هزاران تظاهرکننده با راهپیمایی در خیابانهای مختلف تهران ضمن آتش زدن چندین اتوبوس و سطلهای بزرگ زباله اقدام به راهبندان خیابانها کرده و علیه سید علی خامنهای، شعارهای «مرگ بر دیکتاتور» سر دادند.[۳۹] تصاویر تکان دهنده ای از کتک زدن مردم توسط نیروهای نظامی، انتظامی و بسیج منتشر شد که به سرعت توسط رسانه های مطرح جهان بازنشر شد و منجر به تحریک شدید احساسات مردمی شد.
در پی بروز این ناآرامیها در شامگاه شنبه تلفنهای همراه تمام شبکههای مخابراتی کشور قطع گردید و ده ها تن از فعالان سیاسی سرشناس و اصلاح طلب بازداشت شدند. در میان این افراد، نام محمدرضا خاتمی، برادر سید محمد خاتمی که خود قبلاً نایب رئیس مجلس بود هم به چشم می خورد.[۴۰][۴۱]
در روز ۲۴ خرداد و دومین روز از اعتراضات، محمود احمدینژاد جشن پیروزیای در میدان ولیعصر به راه انداخت و در این جشن او مخالفین خود را خس و خاشاک خواند. با این حال بار دیگر در تهران بین مردم و پلیس درگیریهایی ایجاد شد که این درگیریها در اطراف دانشگاه تهران نیز جریان داشت.[۴۲]
علاوه بر ایران در بسیاری شهرهای دیگر دنیا از جمله لندن، کلن، برلین، پاریس، نیویورک، سیدنی، واشنگتن، لوس انجلس، ادمونتون، ونکوور، مونترال و تورنتو اجتماعات اعتراضآمیز تشکیل یافت.
در این روز مهدی کروبی اعلام کرد که به هیچ وجه از موضع خود کنار نخواهد کشید. سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی نیز نتایج انتخابات را «کودتایی نرم علیه مردمسالاری» اعلام کرد. همچنین در این روز یک سری حملات اینترنتی به وبسایتهای محمود احمدینژاد، فارس نیوز و علی خامنهای نیز انجام شد که به از کار افتادنشان انجامید..[۴۳]
گسترش اعتراضات و راهپیماییهای بزرگ[ویرایش]
در بامداد روز ۲۵ خرداد به کوی دانشگاه تهران،کویدانشگاه صنعتی اصفهان و دانشگاه شیراز و برخی دانشگاههای دیگر ایران حمله شد و دانشجویان مورد ضرب و شتم قرار گرفتند و برخی نیز بازداشت شدند و خوابگاه دانشجویان تخریب شد. به گفته شاهدان عینی، دفتر تحکیم وحدت و برخی منابع دانشجویی در این حادثه چند نفر کشته و در حدود ۶۰ دانشجو بازداشت شده و مورد شکنجه و آزار قرار گرفتند. ،[۴۵] اما مقامات رسمی خبر کشته شدن دانشجویان را تکذیب کردند.[۴۶][۴۷]
بعد از ظهر روز ۲۵ خرداد در خیابان آزادی تهران با افزون شدن لحظه به لحظه معترضان یک راهپیمایی میلیونی شکل گرفت که به بزرگترین راهپیمایی ضد دولتی پس از انقلاب ۱۳۵۷ بدل شد.[۴۸] موسوی و خاتمی نیز در این راهپیمایی شرکت کردند و در آن سخنرانی کردند. این راهپیمایی در نهایت با درگیریای که در کنار یک پایگاه بسیج در میدان آزادی رخ داد، به خشونت کشیده شد و یکی از نیروهای بسیج به سوی مردم آتش گشود. رادیو دولتی ایران کشته شدن ۷ نفر را در این حادثه تائید کرد. همزمان با تظاهرات در ایران، ایرانیان خارج از کشور نیز به تجمعات اعتراضی خود در فرانسه، انگلیس و کانادا ادامه دادند.[نیازمند منبع] در شهرتبریز هم، در خیابانهای آزادی، چهارراه آبرسان، فلکه دانشگاه تجمعاتی شکل گرفته بود.
هرچند اعلام شد سفر احمدینژاد به روسیه لغو شده است، نهایتاً این سفر انجام شد. وزارت ارشاد دولت احمدینژاد نیز در نامهای به تمام دفاتر رسانههای خارجی مقیم ایران آنان را از نشر اخبار اعتراضات مردمی منع کرد.
روز بعد (۲۶ خرداد)، صدها هزار تن از معترضان، از میدان ونک تهران به سمت میدان تجریش، با سکوت و بدون دادن شعار، راهپیمایی کردند. همزمان به دعوت شورای هماهنگی سازمان تبلیغات اسلامی و اطلاعیههای مکرر صدا و سیمای جمهوری اسلامی، حدود ۲۰ هزار تن از حامیان احمدی نژاد برای محکوم کردن آنچه «اغتشاشهای جاری» نامیده شد، در میدان ولیعصر تجمع کردند.[۴۹][۵۰][۵۱] معترضان به نتایج آرا تظاهراتهایی نیز در شهرستانهای ایران از جمله مشهد برپا داشتند.
گزارشهایی از تخریب اموال عمومی توسط پلیس ارائه شد و حسینعلی منتظری در بیانیهای به تغییر در آرای انتخابات و حمله به مردم اعتراض کرد. از سویی پزشکان و پرستاران بیمارستان رسول اکرم تهران نیز نسبت به تحت فشار بودن برای نوشتن علت مرگ افراد گلوله خورده به نام فوت شده در هنگام عمل جراحی اعتراض کردند. در صبح روز ۲۶ خرداد محمدعلی ابطحی، سعید حجاریان، محمد توسلی و عبدالفتاح سلطانی نیز دستگیر شدند.
در روز ۲۷ خرداد ۱۳۸۸ حدود پانصدهزار نفر در میدان هفت تیر تهران و خیابانهای اطراف آن راهپیمایی کردند. میرحسین موسوی نیز از مردم خواست تا برای همدردی با خانواده جانباختگان روز پنجشنبه در مساجد عزاداری کنند. مهدی کروبی نیز در این راهپیمایی حضور داشت و مردم را به شرکت در راهپیمایی روز جمعه با پوشیدن لباس سیاه دعوت کرد. مجمع روحانیون مبارز اعلام کرد که برای روز شنبه ۳۰ خرداد تقاضای مجوز کردهاست. محسن رضایی در نامهای به وزیر کشور بار دیگر خواستار ارائه نتایج شمارش صندوقهای آرا شد. اما وزارت کشور این را رد کرد. محمدرضا جلائیپور (فرزند حمیدرضا جلاییپور) و ابراهیم یزدی نیز در این روز دستگیر شدند. میرحسین موسوی و محمد خاتمی در نامهای مشترک خطاب به رئیس قوه قضائیه خواستار جلوگیری از برخورد خشونت آمیز با دستگیرشدگان و آزادی آنان شدند. در این روز سانسور شدیدی بر روزنامهها اعمال شد چنانکه چند روزنامه اصلاً چاپ نشد و فیلترینگ بیشتری بر اینترنت اعمال گردید.[نیازمند منبع]
در بازی فوتبال تیم ملی فوتبال ایران با کرهٔ جنوبی در مقدماتی جام جهانی تعدادی از بازیکنان تیم ملی ایران از جمله علی کریمی، مهدی مهدوی کیا، حسین کعبی، وحید هاشمیان، جواد نکونام و مسعود شجاعی به نشانه اعتراض به وضع موجود مچبندهایی به رنگ سبز، نماد معترضان، بستند.[نیازمند منبع] گروهی از هنرمندان در پشتیبانی از حرکت اعتراضی مردم بیانیهای صادر کردند. عزتالله انتظامی، داریوش مهرجویی، محسن مخملباف، از جمله امضاکنندگان این بیانیه بودند.
یک روز پس از آن (۲۸ خرداد) به دنبال فراخوان روز قبل میرحسین موسوی، صدها هزار معترض، در مراسم بزرگداشت کشتهشدگان راهپیماییهای روزهای قبل تهران، با پوشیدن لباسهای سیاه، در میدان توپخانه تهران تجمع کرده و سپس در حالی که گل و شمع در دست داشتند به سمت میدان فردوسی راهپیمایی کردند. میر حسین موسوی با لباس سیاه در این تجمع سخنرانی کرد و بار دیگر کشتهشدگان روزهای قبل را «شهید» خواند.[۵۲] در شهر شیراز نیز عدهای در شاهچراغ تجمعی اعتراضی برگزار شد.
یوسف صانعی و موسوی اردبیلی از مراجع تقلید شیعیان ایران، خشونتهای اعمال شده علیه معترضان را محکوم کردند.[۵۳] همزمان شورای نگهبان از کاندیداهای معترض به نتایج دعوت کرد تا در جلسه آتی این شورا شرکت کنند.
همچنین در این روز به خاطر خواندن گزارش حمله به کوی دانشگاه در مجلس درگیری لفظی ای بوجود آمد و شایعهای مبنی بر کشته شدن فردی که گفته میشد آمار واقعی نتایج انتخابات را افشا کرده بود در کشور پخش شد. بازداشت فعالان سیاسی در این روز بطور وسیعتری ادامه یافت بطوری که به گفته برخی منابع نزدیک به ۵۰۰ نفر بازداشت شدند.[نیازمند منبع]
مجمع روحانیون مبارز (حامی موسوی) و حزب اعتماد ملی (حامی کروبی) دعوت به برگزاری تظاهرات آرام در اعتراض به برگزاری انتخابات در روز شنبه از میدان انقلاب به میدان آزادی کردند.
رخدادهای ۲۹ خرداد[ویرایش]
در روز جمعه ۲۹ خرداد سید علی خامنهای در خطبههای نماز جمعه تهران با اشاره به وقایع پیش آمده و اعتراضهایی که نسبت به انتخابات وارد شده گفت که مسئولیت «خونها و خشونتها و هرج و مرجها» بر عهده کسانی است که از تظاهراتها پشتیبانی میکنند. وی گرچه از اتهامات وارد شده به هاشمی رفسنجانی در مناظرات تلویزیونی پیش از انتخابات، انتقاد به عمل آورد، اما اعلان داشت که خط فکری او به احمدینژاد نزدیکتر است تا هاشمی رفسنجانی. در این روز مهدی کروبی به شورای نگهبان نامهای نوشت و در آن خواستار ابطال انتخابات شد.
رخدادهای ۳۰ خرداد[ویرایش]
در ۳۰ خرداد (شنبه سیاه)[۵۴] هزاران تن از معترضان در خیابانهای مختلف تهران به تظاهرات پرداختند.پلیس ضد شورش خیابانهای انقلاب و کریمخان زند، میدان فردوسی، بلوار کشاورز و خیابان آزادی را به شدت تحت کنترل خود درآورده و هزاران پلیس و نیروی بسیج برای مقابله با تظاهرکنندگان به نتیجه انتخابات در این مناطق مستقر شده و به ضرب و شتم شدید معترضان پرداختند. بنابه گزارش برخی خبرگزاریها، بیمارستانهای اطراف این خیابان پر از مجروح بودند و بر اثر تیراندازی عدهای بهشدت زخمی شدند. کارکنان بیمارستانها خبر از مرگ دست کم ۱۹ نفر دادند و برخی گزارشهای تایید نشده رقم کشتهشدگان را ۱۵۰ تن اعلام کردند. همچنین «پایگاه بسیج در نواب» به آتش کشیده شد. میرحسین موسوی در جمع معترضان در خیابان آزادی حاضر شده و با گفتن اینکه «من غسل شهادت کردهام»، دولت وقت را دولت کودتا نامید و آنرا محکوم کرد. وی از مردم خواست تا در صورتی که او توسط مقامهای امنیتی بازداشت شد، دست به اعتصاب سراسری بزنند.[۵۵][۵۶][۵۷]
در همین روز در اثر تیراندازی تعدادی کشته شدند از جمله در خیابان کارگر شمالی، یکی از معترضان به نام ندا آقا سلطان. فیلمی کوتاه از جان سپردن او که با تلفن همراه گرفته شده بود بسرعت در سراسر دنیا پخش شد و افکار عمومی مردم دنیا را معطوف به وقایع ایران نمود.
۵۷ حقوقدان ایرانی در بیانیهای خواستار پایان دادن به خشونت علیه مردم شدند. رسانههای دولتی ایران نیز از یک بمبگذاری ناکام در داخل آرامگاه روحالله خمینی خبر دادند. در این حادثه فرد بمبگذار کشته شد و دونفر نیز زخمی شدند.[۵۸]
در این روز محمد قوچانی سردبیر روزنامه اعتماد ملی و چند خبر نگار دیگر بازداشت شدند. علیاصغر هادیزاده رئیس فدراسیون نابینایان و نماینده سابق مجلس نیز در تجمع میدان انقلاب دستگیر شد.[۵۹] فائزه هاشمی دختر اکبر هاشمی رفسنجانی نیز به همراه چند تن از اعضای خانوادهاش موقتاً دستگیر شدند.
میرحسین موسوی در بیانیهای جدید خطاب به ملت ایران اجتماعات مردم را مطابق با اصل ۲۷ قانون اساسی مشروع دانست و از صدا و سیما و نیروهای مسلح خواست نه تنها مردم را از این کار منع نکنند بلکه از آنها حمایت کنند و به این کار تشویقشان کنند.
رخدادهای ۳۱ خرداد[ویرایش]
در روز ۳۱ خرداد به رغم وضعیت نظامی و امنیتی تهران و سرکوب روز قبل که تعدادی کشته بر جای گذاشت، تظاهرکنندگان به صورت پراکنده در خیابانهای انقلاب و میدان ونک و میدان هفت تیر، علیه نتایج انتخابات شعار دادند و با نیروهای پلیس ضد شورش و لباس شخصیهای سپاه و بسیج درگیر شدند. درگیریهای مشابهی در میدان بهارستان گزارش شد و تعدادی از تظاهر کنندگان به سمت میدان ولیعصر حرکت کردند و هزاران تن از نیروهای بسیج و پلیس ضد شورش خیابانهای اصلی را در کنترل خود گرفتند. در همین روز میرحسین موسوی طی بیانیه شماره شش خود کشتهشدن معترضین به نتایج انتخابات را سوگآمیز خواند و محمد خاتمی نیز در بیانیهای تاکید کرد که اعتراض مسالمت آمیز حق مردم است.
همزمان افزایش فشار بر مطبوعات اضافه گشت و خبرنگار بیبیسی نیز از ایران اخراج شد.
رخدادهای ماه تیر[ویرایش]
- ۱ تیر
- سرکوب معترضین در نقاط مختلف تهران: درگیرییهایی میان مردم و نیروهای امنیتی و لباس شخصی در نقاط مختلف تهران خصوصاً میدان هفت تیر، خیابان سنایی، کریم خان، پارک لاله و خیابان ولیعصر (مقابل جام جم) صورت گرفت.[۶۰]
- اتحادیه اروپا سفرای اروپا ایران در تمام کشورهای عضو این اتحادیه را احضار کرد.
- ۲ تیر
- سید علیرضا بهشتی شیرازی سردبیر روزنامه کلمه سبز به همراه فرزندش سید صدرا بهشتی شیرازی و ۲۵ روزنامهنگار و کارمند این روزنامه بازداشت شدند.[۶۱][۶۲] برخی رسانهها وی را فرزند سید محمد حسینی بهشتی معرفی کردند. این درحالی است که سید علیرضا حسینی بهشتی، فرزند سید سید محمد حسینی بهشتی، مشاور موسوی و مدیر مسئول روزنامهٔ کلمهٔ سبز است.[۶۳]
- اعتصاب عمومی در کردستان[۶۴]
- در پی اخراج دو دیپلمات انگلیسی از ایران، آن کشور نیز دو دیپلمات ایرانی را اخراج کرد. همچنین بان کی مون دبیر کل سازمان ملل خواستار توقف خشونت و تهدید علیه مردم شد.[۶۵][۶۶]
- علی خامنهای، رهبر ایران با درخواست احمد جنتی، دبیر شورای نگهبان قانون اساسی برای تمدید مدت زمان رسیدگی به شکایات انتخابات به مدت پنج روز دیگر موافقت کرد.[۶۷]
- وزارت کشور برای اولین بار در سی سال گذشته آرا را به تفکیک شعب اخذ رأی منتشر میکند.[۶۸]
- محسن رضایی در نامهای به دبیر شورای نگهبان از پیگیری شکایت در شورای نگهبان انصراف داد.[۶۹]
- ۳ تیر
- تجمع معترضان در میدان بهارستان[۷۰][۷۱]
- دستگیری ۷۰ نفر از اساتید دانشگاه[۷۲][۷۳] ۶۶ نفر از آنها روز بعد آزاد شدند.[۷۴]
- ۴ تیر
- حمله به منازل مسکونی[۷۵]
- ۵ تیر
- شورای نگهبان هیئت ویژهای را برای رسیدگی به شکایات نامزدها تشکیل داد. اعضای این هیئت؛ علیاکبر ولایتی، غلامعلی حداد عادل، گودرز افتخار جهرمی، قربانعلی دری نجف آبادی، محمدحسین ابوترابی فرد و محمدحسن رحیمیان هستند.[۷۶]
- در ادامهٔ برخورد پلیس و سپاه با معترضین عدهای زخمی و تعدادی دستگیر شدند.[۷۷]
- ۷ تیر
- به دعوت خانواده سید محمد بهشتی[۷۸] و سایتهای طرفدار میرحسین موسوی و به مناسبت سالگرد انفجار دفتر حزب جمهوری اسلامی، حدود سههزار نفر از هواداران وی در مسجد قبا تجمع کردند.[۷۹][۸۰][۸۱]
- ۸ کارمند ایرانی سفارت بریتانیا در تهران بازداشت شدند.[۸۲] اتحادیه اروپا جمهوری اسلامی ایران را به دادن «پاسخی محکم و جمعی» در صورت آزار و ارعاب دیپلماتها در تهران تهدید کرد.[۸۳]
- ۸ تیر
- احمد جنتی، دبیر شورای نگهبان، روز دوشنبه در نامهای به وزیر کشور جمهوری اسلامی ایران، اعلام کرد که صحت دهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری تأیید میشود.[۸۴][۸۵]
- ۱۵ تیر
- اتحادیهٔ رادیو و تلویزیونهای اروپا صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران را از نشست خود در دانمارک حذف کرد.[۸۶]
- ۱۸ تیر
- راهپیمایی هزاران معترض در سالگرد هجده تیر[۸۷]
- ۲۶ تیر
- اقامه نماز جمعه به امامت هاشمی رفسنجانی و تظاهرات قبل و بعد از نمار جمعه
مراسم «چهلم درگذشتگان» در ۸ مرداد[ویرایش]
در شرایطی که با درخواست مشترک موسوی و کروبی برای برگزاری مراسم بزرگداشت شهدا در چهلم شهادت ندا آقاسلطان توسط دولت احمدی نژاد مخالفت شده بود، این دو و هوادارانشان در بهشت زهرا و بر مقبره شهدا حضور یافتند. تظاهرات هایی نیز در تهران و سایر شهرستانها صورت گرفت. نیروهای امنیتی ضمن حمله به موسوی و کروبی آنان را وادار به خروج از بهشت زهرا کردند.آنان ضمن استفاده از گاز اشک آور و شلیک تیر هوایی در تهران عدهای را بازداشت کردند.در میان بازداشت شدگان جعفر پناهی و همسرش و برخی دیگر از چهرههای سرشناس حضور داشتند..[۸۸][۸۹][۹۰][۹۱][۹۲]
راهپیمایی روز قدس در ایران (۲۷ شهریور ۱۳۸۸)[ویرایش]
در ادامه اعتراضات گسترده مردم به نتایجی که از سوی وزارت کشور در انتخابات دهم ریاست جمهوری و نحوه برگزاری این انتخابات و در شرایطی که همچنان عده کثیری از رهبران اصلاحات در بازداشت و تحت شکنجه قرار داشتند، استراتژی معترضان مبنی بر استفاده از تظاهراتها و تجمعات قانونی و مذهبی جمهوری اسلامی جهت اعلام حضور و بیان دیدگاهایشان، برنامه ریزی و فراخوانهای مختلفی برای حضور مردم در تظاهرات روز قدس در ۲۷ شهریور انجام شد.
این استراتژی پیش از این نیز در نمازجمعه ۲۶ تیر که به امامت هاشمی رفسنجانی اقامه شد با موفقیت انجام شده و میلیونها نفر از مردم در بزرگترین نمازجمعه تاریخ ایران منتهی گشت.
رسانههای حکومتی و نزدیک به دولت احمدی نژاد و خامنهای اقدام به تهدید معترضان کرده و خامنهای نیز نسبت به استفاده از این روز برای بیان دیدگاههای معترضات هشدار داده بود. امامت نماز جمعهٔ تهران برخلاف سنت سیسالهٔ پس از انقلاب به جای هاشمی رفسنجانی به احمد خاتمی محول شد و محمود احمدینژاد نیز سخنران پیش از خطبه بود.
ولی با این وجود در روز قدس صدها هزارتن از گروههای طرفدار جنبش سبز در تظاهراتی در تهران شرکت کردند در تظاهراتهای مشابه در شهرهای شیراز، اصفهان، اهواز، مشهد، تبریز، کرمانشاه و رشت، شعارهایی به نفع میرحسین موسوی و مهدی کروبی سر داده شد.
در دانشگاهها[ویرایش]
هواداران جنبش سبز در آغازین روزهای سال تحصیلی ۱۳۸۸ چندین تجمع و راهپیمایی اعتراضی را در دانشگاههای ایران بر پا کردند که برخی از آنها به خشونت کشیده شد.[۹۳]
تظاهرات هواداران جنبش سبز در ۱۳ آبان ۱۳۸۸[ویرایش]
تظاهرات ۱۳ آبان در ایران (۱۳۸۸)، تظاهراتی بود که در ۱۳ آبان ۱۳۸۸ در نقاط مختلف ایران صورت گرفت. مخالفان دولت احمدی نژاد که در این تظاهرات شرکت کردهبودند، با برخورد شدید نیروهای امنیتی مواجه شدند و نیروهای امنیتی با باتوم و گاز اشکآور به تظاهراتکنندگان هجوم بردند. معترضان شعارهای علیه دیکتاتوری و روسیه سر دادند.[۹۴]
تظاهرات ۱۶ آذر[ویرایش]
تظاهرات هواداران جنبش سبز در ۱۶ آذر ۱۳۸۸، تظاهراتی اعتراضی بود که در ۱۶ آذر ۱۳۸۸ در روز دانشجو در ایران با حضور دهها هزار نفر از مردم و دانشجویان برگزار شد.[۹۵][۹۶]
گزارشها از تهران حاکی از برگزاری تظاهراتی از سوی صدها دانشجو «در هر یک از دانشگاههای تهران» بود.[۹۷] نیروهای امنیتی و نظامی با هزاران معترضی که در بیرون از دانشگاه تهران شعار «مرگ بر دیکتاتور» سر میدادند درگیر شدند، آنها در تظاهرات روز دانشجو با باتوم مردم را میزدند و گاز اشکآور شلیک میکردند. این تجمع بزرگترین تظاهرات در ماههای اخیر بود، که توانست دهها هزار نفر را برای راهپیمایی در بیش از دوازده دانشگاه در سرتاسر کشور و نیز در چندین میدان تهران، با نقشآفرینی دانشجویان -به عنوان حامی اصلی جنبش اصلاحطلبی- به بیرون بیاورد.[۹۸]
در تهران، درابتدا هزاران تن از نیروهای پلیس ضد شورش و سپاه پاسداران دانشگاه تهران را محاصره کردند،[۹۹] سپس نیروهای امنیتی و بسیج به هزاران تظاهرات کننده با باتوم و گاز اشکآور حمله کردند.[۱۰۰] در جریان این تظاهرات بیش از ۲۰۰ نفر بازداشت شدند.[۱۰۱] این تظاهرات در بیش از دو هزار رسانه جهانی بازتاب یافت.[۹۵]
اعتراضات مردمی در مراسم درگذشت حسینعلی منتظری[ویرایش]
در مراسم درگذشت منتظری اعتراضات و تظاهراتی صورت گرفت. این مراسم با حضور صدها هزار نفر از مردم که از سراسر ایران به قم آمده بودند آمده بودند برگزار شد.[۱۰۲]
از ساعت ۹ صبح تمامی خیابانهای منتهی به بیت حسینعلی منتظری و آرامگاه فاطمه معصومه مملو از جمعیت شده بود. سیل جمعیت به حدی بود که پس از گذشت حدود سی دقیقه از خروج جنازه از خانه منتظری فقط ۲۰۰ متر پیشروی کرده بود. جمعیت عزادار با حمل نمادهایی سبز شعارهایی مانند «الله اکبر، لا اله الا الله»، «یا حجت بن الحسن ریشه ظلم را بکن»، «سید حسن خمینی تسلیت تسلیت»، «صانعی تسلیت تسلیت، موسوی کروبی تسلیت تسلیت»، «عزا عزاست امروز روز عزاست امروز ملت سبز ایران صاحب عزاست امروز، عزا عزاست امروز روز عزاست امروز فقیه نستوه ما پیش خداست امروز» سر دادند. به گزارش حاضران، «حضور نیروهای امنیتی» بسیار چشم گیر است.[۱۰۲]
بعد از دفن پیکر منتظری در «حرم فاطمه معصومه» جمعیت در خیابانهای اطراف به ویژه خیابان ارم مشغول راهپیمایی و سردادن شعارهای تند سیاسی هستند.[۱۰۳] مردم شعار میدادند «تسلیت کینهای نمی خوایم، نمی خوایم»، «منتظری نستوه راهت ادامه دارد، حتی اگر دیکتاتور بر ما گلوله بارد»، «منتظری مظلوم، آزادیت مبارک»، «منتظری نمرده، این دولته که مرده»، «دیکتاتور دیکتاتور، منتظری راهش ادامه دارد»، «موسوی کروبی تسلیت تسلیت».[۱۰۴]
نیروهای «امنیتی و انتظامی» پس از پایان مراسم تشییع پیکر منتظری «با مردم درگیر» شدند. ساعتی پس از دفن، «گروههایی از بسیجیان و طلاب» با شعارهایی در حمایت از رهبری و علیه معترضین به سمت بیت حسینعلی منتظری حرکت کردند. از سوی دیگر معترضین و هواداران منتظری متقابلاً شعارهایی دادند. در این میان طرفین «اقدام به پرتاب اشیا به سوی یکدیگر» کردند که با دخالت پلیس به قصد جدا کردن، دو طرف به شعارهای خود ادامه دادند.[۱۰۵]
فرزند حسینعلی منتظری از جمعیت حاضر «موکداً خواست تا آرامش را حفظ» کنند این شعارها در ساعت ۱۱:۱۵ پیش از ظهر رو به آرامی رفت.[۱۰۳]
چهرههای سیاسی و مذهبی حاضر در تشییع جنازه منتظری[ویرایش]
برخی از چهرههای سیاسی و مذهبی همچون میرحسین موسوی، مهدی کروبی، ابراهیم امینی (امام جمعه قم)، جلالالدین طاهری (امام جمعه پیشین اصفهان)، سید محمدکاظم موسوی بجنوردی، سیدعلی خمینی (نوه روحالله خمینی)، علی اکبر محتشمی، هادی غفاری، مصطفی معین، اشرفی اصفهانی، احمد مسجدجامعی و … از چهرههای حاضر در آیین تشییع بودند. نماینده سید محمد خاتمی و نمایندگانی از سوی هاشمی رفسنجانی هم در مراسم تشییع جنازه حضور داشتند.[۱۰۲]
تظاهرات هواداران جنبش سبز در تاسوعا و عاشورا[ویرایش]
تظاهرات هواداران جنبش سبز در تاسوعا و عاشورا، تظاهراتی بود که در روز تاسوعا، شب عاشورا، روز عاشورا، و شام غریبان در شهرهای مختلف ایران برگزار شد.
این تظاهرات در روز عاشورا به شکلی گسترده و با حضور میلیونی مردم در شهر تهران و سایر شهرهای ایران صورت گرفت.[۱۰۶][۱۰۷] درگیریهای روز عاشورا، خونینترین مواجهه بین مردم و نیروهای امنیتی ایران از زمان آغاز اعتراضات به نتیجه انتخابات ریاست جمهوری خوانده شد.[۱۰۶] از اتفاقات مهم دیگر که در تاسوعا و عاشورا رخ داد و خبرگزاریهای داخلی و خارجی نیز آن را پوشش خبری دادند ؛استعفامحمدرضا حیدری دیپلمات ارشد ایران در نروژ اسلو بود. وی به دلیل خشونت حاکمیت در قبال تظاهرات میلیونی مردم استعفا داده و به جنبش سبز پیوست. محمدرضا حیدری اولین و بلند پایه ترین مقام دولتی ایران بود که واکنش اعتراضی خود را از طریق استعفا در دید عموم قرار داد.
تظاهرات هواداران جنبش سبز در ۲۲ بهمن ۱۳۸۸[ویرایش]
تظاهراتی بود که با دعوت گروههای اصلاحطلب، همزمان با تظاهرات هرسالهٔ جشن پیروزی انقلاب در تاریخ ۲۲ بهمن ۱۳۸۸ توسط هوادران جنبش سبز صورت گرفت. این تظاهرات با حمله نیروهای امنیتی به سران اصلاحطلب و مردم و دستگیری عدهای همراه بود. علاوه بر راهپیماییهای دولتی، بسیاری از معترضان اعلام کردند که قصد دارند در روز ۲۲ بهمن دست به راهپیمایی اعتراضی بزنند.[۱۰۸]
نیروهای سپاه و بسیج به همراه لباس شخصیها تا روز تظاهرات ۲۲ بهمن، در هشت ماهی که از آغاز اعتراضها به نتایج انتخابات ریاست جمهوری گذشته بود، با سرکوب معترضان کوشیدند تا مانع گسترش این تظاهراتها بشوند.[۱۰۹] معترضان در این مدت با استفاده از ایامی که راهپیماییهای دولتی برگزار میشود، این روزها را تحت تأثیر حضور خود قرار میدادند. پیش از تظاهرات ۲۲ بهمن، مراسم روزهای «قدس» و «۱۳ آبان» تحتالشعاع راهپیمایی معترضان قرار گرفته بود. در راستای این تظاهرات در روز دهم ماه محرم، همزمان با برگزاری مراسم عاشورا در تهران و برخی شهرستانهای دیگر نیروهای انتظامی و امنیتی با معترضان درگیر شدند که بگفته مقامات ایرانی در تاریخ ششم دی ماه و حضور معترضان در مراسم عاشورا دست کم هفت نفر کشته و بیش از هزار نفر بازداشت شدند.[۱۱۰]
اعتراضات جنبش سبز در چهارشنبهسوری ۱۳۸۸[ویرایش]
اعتراضاتی بود که در ۲۶ اسفند ۱۳۸۸ همزمان با چهارشنبهسوری توسط هواداران جنبش سبز صورت گرفت.
میرحسین موسوی، مراسم چهارشنبهسوری را یادمان جشنواره نور علیه تاریکی خواند و از هوادران و دلبستگان جنبش سبز خواست تا نه به لباس و نماد که به اخلاق سبز باشند و مزاحمتی برای دیگران فراهم نکنند.[۱۱۱]
در ۲۰ اسفند ۱۳۸۸، زهرا رهنورد استاد دانشگاه و از مخالفان دولت ایران تاکید کرد که اگر در مراسم چهارشنبهسوری خشونتی رخ دهد از سوی «حاکمیت» است. وی گفت که به پاس نوروز «جنبش سبز» در روز چهارشنبه سوری شاد و سرفراز خواهد بود. او افزود: «یاد نداها، سهرابها، سیدعلیها، اشکانها و روحالامینیها و... را گرامی خواهیم داشت و هیچ گونه تندی و خشونتی نخواهیم ورزید.»[۱۱۲]
اعتراضات جنبش سبز در ۲۵ بهمن ۱۳۸۹[ویرایش]
اعتراضات جنبش سبز در ۲۵ بهمن ۱۳۸۹، به مجموعه تظاهراتهایی گفته میشود که در شهرهای مختلف ایران با شرکت اقشار مختلف مردم در تاریخ ۲۵ بهمن ۱۳۸۹ برای اعلام همبستگی با اعتراضات مردم تونس و مصر،[۱۱۳] بعد از راهپیمایی حامیان حکومت در ۲۲ بهمن بود. گزارشهای مختلف از تهران، اصفهان، شیراز، مشهد رشت وکرمانشاه ازحضور مردم در خیابانها خبر میداد.[۱۱۴][۱۱۵] در تهران و در ساعتهای اولیه تظاهرات به صورت آرام و پراکنده و بدون زدوخورد انجام میشد. پس از آن با حملهٔ نیروهای پلیس ضد شورش، لباس شخصیها و گارد ویژه به تظاهرکنندگان، این اعتراضات به خشونت کشیده شد. این تظاهرات با اعلام میرحسین موسوی و مهدی کروبی مبنی بر درخواست مجوز از وزارت کشور در تاریخ ۱۶ بهمن ۱۳۸۹ برنامهریزی شد.[۱۱۳]
اعتراضات جنبش سبز در ۱ اسفند ۱۳۸۹[ویرایش]
اعتراضات جنبش سبز در ۱ اسفند ۱۳۸۹ به مجموعه تظاهراتهایی گفته میشود که در شهرهای مختلف ایران در روز ۱ اسفند ۱۳۸۹ اتفاق افتادهاست. معترضین برای گرامیداشت کشتهشدگان روز ۲۵ بهمن (محمد مختاری و صانع ژاله) و اعتراض به وضع موجود در شهرهایی نظیر تهران، شیراز، اصفهان، رشت، مهاباد و زاهدان کرمانشاه در تظاهرات شرکت کردند. در شهر تهران در بعضی از نقاط این اعتراضات با دخالت نیروهای امنیتی به ضربوشتم مردم شرکتکننده ختم شدهاست. این دومین تظاهرات جنبش سبز در سال ۱۳۸۹ میباشد.[۱۱۶]
اعتراضات جنبش سبز در ۱۰ اسفند ۱۳۸۹[ویرایش]
اعتراضات جنبش سبز در ۱۰ اسفند ۱۳۸۹ به مجموعه تظاهراتی گفته میشود که در شهرهای مختلف ایران در روز ۱۰ اسفند ۱۳۸۹ اتفاق افتادهاست. این اعتراضات به دعوت شورای هماهنگی راه سبز امید برای حمایت از میرحسین موسوی و مهدی کروبی و ادامه حصر خانگیها و بازداشت آنها صورت گرفتهاست.[۱۱۷] این اعتراضات در شهرهای مختلف ایران نظیر تهران، شیراز، اصفهان، مشهد، کرج، سمنان و کرمانشاه صورت گرفتهاست که میان معترضان و مأموران امنیتی یا مأموران لباس شخصی زد و خوردهایی رخ دادهاست.[۱۱۸]
اعتراضات جنبش سبز در ۱۷ اسفند ۱۳۸۹[ویرایش]
اعتراضات جنبش سبز در ۱۷ اسفند ۱۳۸۹ به مجموعه تظاهراتی گفته میشود که در روز ۱۷ اسفند ۱۳۸۹ اتفاق افتادهاست. این اعتراضات که مقارن با هشتم مارس روز جهانی زن به دعوت شورای هماهنگی راه سبز امید برای حمایت از میرحسین موسوی و مهدی کروبی و اعتراض به وضعیت نامعلوم آنها صورت گرفتهاست.[۱۱۹]
این اعتراضات در شهر تهران صورت گرفتهاست. در خیابانهای مختلف شهرهای تهران، بابل، شیرازو مشهد نیروهای ضد شورش به صورت گسترده مستقر شده بودند.[۱۲۰][۱۲۱][۱۲۲] که با بازداشت جمعی از مردم از جمله زنان به پایان رسیده است.[۱۲۳]
اعتراضات جنبش سبز در چهارشنبهسوری ۱۳۸۹[ویرایش]
اعتراضات جنبش سبز در چهارشنبهسوری ۱۳۸۹، اعتراضاتی بود که در ۲۴ اسفند ۱۳۸۹ همزمان با چهارشنبهسوری توسط هواداران جنبش سبز صورت گرفت. این اعتراضات به دعوت شورای هماهنگی راه سبز امید برای حمایت از میرحسین موسوی و مهدی کروبی و اعتراض به وضعیت نامعلوم آنها صورت گرفت. این اعتراضات در شهرهای مختلف ایران نظیر تهران، شیراز، سنندج، اصفهان، مشهد، کرج، سمنان، اراک، زاهدان، آبادان، کرمانشاه، آمل، سنندج، اهواز، رشت، مریوان، مهاباد و سردشت صورت گرفت که میان معترضان و مأموران امنیتی زد و خوردهایی رخ داد.[۱۲۴][۱۲۵][۱۲۶][۱۲۷]
اعتراضات جنبش سبز در ۲۲ خرداد ۱۳۹۰[ویرایش]
اعتراضات جنبش سبز در ۲۲ خرداد ۱۳۹۰ به مجموعه تظاهراتی گفته میشود که در روز ۲۲ خرداد ۱۳۹۰ اتفاق افتاد. این اعتراضات مقارن با دومین سالگرد انتخابات ریاست جمهوری ایران (۱۳۸۸) بود و به دعوت شورای هماهنگی راه سبز امید صورت گرفت. این تظاهرات از سوی شورای هماهنگی راه سبز امید، راهپیمایی سکوت نام گرفت.[۱۲۸]
این اعتراضات در شهرهای مختلف ایران نظیر تهران، شیراز، قزوین، رشت، اصفهان، اهواز، مشهد و بابل صورت گرفت که میان معترضان و ماموران امنیتی، لباس شخصی، یگان ویژه ناجا، نیروی انتظامی و بسیج زد و خوردهایی رخ داد.[۱۲۹][۱۳۰][۱۳۱][۱۳۲][۱۳۳]
کشتهشدگان[ویرایش]
در پی سرکوبی معترضان توسط نیروهای پلیس و شبه نظامی و ضرب و شتم و تیراندازی آنان، تعدادی از معترضان به ویژه در روزهای ۲۵ و ۳۰ خرداد و روزهای پس از آن کشته و زخمی شدند. عدهای از معترضان نیز پس از بازداشت در برخی بازداشتگاهها از جمله کهریزک به قتل رسیدند. در حالیکه آمار رسمی دولت خبر از کشته شدن دست کم ۳۰ تن در این رویدادها میدهند، گروههای مدافع حقوق بشر و همچنین خبرگزاریهای غیر رسمی تعداد کشته شدگان را رقمی بسیار بیشتر میدانند. با این حال کمیته پیگیری میرحسین موسوی و مهدی کروبی در شهریور ماه ۱۳۸۸، فهرستی شامل نام ۷۲ تن از کسانی که در خشونتهای پس از انتخابات کشته شدند را به مجلس شورای اسلامی ارائه کرد. شمار زیادی از این افراد که علت مرگ آنها قید شده است به وسیله گلوله کشته شده و شمار قابل توجهی نیز بر اثر ضرب و شتم و از جمله اصابت باتوم جان خود را از دست دادهاند و از این تعداد هفت نفر در حمله نیروهای امنیتی به کوی دانشگاه تهران از شامگاه روز ۲۴ خرداد تا بامداد ۲۵ خرداد جان باختند.[۱۳۴] مرگ عدهای نیز بر اثر ضرب و جرح و بدرفتاری زندانبانان با آنان در بازداشتگاههایی از جمله بازداشتگاه کهریزک بوده است.
هواداران دولت مدعی شدند بسیاری از این کشته شدگان جزو نیروهای بسیج بودهاند.[۱۳۵]
بازداشت شدگان[ویرایش]
بگفته رادیو زمانه، طی ده روز پس از انتخابات حداقل ۸۰۰ نفر از فعالان سیاسی، اجتماعی، حقوق بشر، روزنامهنگاران، اساتید دانشگاهها، دانشجویان و شهروندان دیگر بازداشت شدهاند.[۱۳۶]
به گفته محمدرضا حبیبی دادستان اصفهان تنها در روز اول اغتشاشات در این شهر نزدیک به ۳۰۰ نفر بازداشت شدند که بیست نفر از آنها تا روز سوم تیر همچنان در بازداشت هستند.[۱۳۷]
در روز هشتم تیرماه هاشمی شاهرودی هیئت ویژهای را برای تعیین تکلیف بازداشت شدگان متشکل از دری نجفآبادی، رئیسی و پورمحمدی تشکیل داد.[۱۳۸]
محمدرضا تابش رئیس فراکسیون خط امام مجلس در هفده تیرماه از قول دادستان کل کشور گفت: «در جریان حوادث پس از انتخابات حدود دو هزار و پانصد متهم دستگیر شدند که حدود دو هزار نفر تاکنون آزاد شدهاند.»[۱۳۹]
علیرضا جمشیدی سخنگوی قوه قضائیه هم تعداد بازداشت شدگان را چهار هزار نفر اعلام کرد.[۱۴۰]
بیانیههای میر حسین موسوی[ویرایش]
پس از اعلام نتایج انتخابات دهم و اعتراضات گسترده مردم میر حسین موسوی اقدام به نوشتن بیانیههایی اعتراضی کرد. این بیانیهها حاوی مسائلی چون تقلب در انتخابات، مخالفت با دولت محمود احمدی نژاد، اعتراض به عملکرد شورای نگهبان، حمایت از حرکتها و اعتراضات مردمی، احقاق حقوق مردم معترض، جانباختگان، بازداشتشدگان و آسیبدیدگان اعتراضات پس از انتخابات است. بیانیههای میر حسین موسوی در اتفاقات و روزهای مهمی چون هفته آخر خرداد، حوادث تیر ماه، روز قدس، روز دانش آموز، روز بسیج، روز دانشجو، مراسم چهلم جانباختگان اعتراضات پس از انتخابات، بازگشایی مدارس و دانشگاهها نوشته شد. این بیانیهها نقش مهمی در اعتراضات گسترده مردمی در ماههای پس از انتخابات داشته است.[۱۴۱]
درخواست محاکمهٔ میرحسین موسوی[ویرایش]
در یازدهم تیرماه صد تن از نمایندگان مجلس در نامهای به قوه قضائیه خواستار محاکمهٔ به نوشته آنها «عوامل اغتشاشات» اخیر شدند. سلمان ذاکر، نماینده ارومیه و عضو کمیسیون قضایی مجلس، از شکایت نمایندگان از میرحسین موسوی خبر داد. وی میرحسین موسوی را به «اقدام علیه امنیت کشور، اخلال در نظم عمومی و تشویش اذهان عمومی» متهم کرد.[۱۴۲] همزمان، نیروی شبهنظامی بسیج نیز خواستار محاکمهٔ میرحسین شد.[۱۴۳]
شکنجهٔ دستگیرشدگان[ویرایش]
دیدهبان حقوق بشر به نقش سعید مرتضوی دادستان مطبوعات پیرامون اعترافگیری از دستگیرشدگان اشاره کردهاست که پیش از این نیز بسیاری از پروژههای اعترافگیری تحت شکنجه را مدیریت کردهاست. دیدهبان حقوق بشر معتقد است: جمهوری اسلامی ایران به جای اینکه خود را درخصوص آنچه که در خیابانهای تهران در روز بیستم ژوئن رخ داد پاک کند، بهشدت مشغول است تا از مسوولیتی که نیروهای امنیتی برای کشتن معترضان داشتند شانه خالی کند. این بسیار روشن است که رهبر ایران پیام قویای به نیروهای امنیتی فرستاده که صرف نظر از سطح خشونتی که اعمال میکنند به اعتراضات خاتمه بدهند. [۱۴۴] سعید مرتضوی به عنوان مسئول بازجویی از بازداشتشدگان منصوب شدهاست.[۱۴۵]
هم چنین مهدی کروبی پس از نوشتن نامهای به هاشمی رفسنجانی در رابطه با شکنجه بازداشت شدگان پس از انتخابات، با ارائه مستنداتی نظیر فیلم، CD، نظرات پزشکان و اسناد گواهی پزشکی قانونی از بازداشت شدگان آسیب دیده پس از انتخابات مانند ترانه موسوی به صادق لاریجانی رئیس قوه قضاییه، خواستار تشکیل کمیتهای ویژه جهت رسیدگی به تخلفات صورت گرفته پس از انتخابات در زندانهای ایران به ویژه بازداشتگاه کهریزک شد. او هم چنین از ملاقات یکی از بازداشت شدگان آسیب دیده پس از انتخابات با علی مطهری خبر داد.[۱۴۶]
به گزارش نهادهای حقوق بشری تعداد زیادی از دستگیرشدگان به سوله کهریزک منتقل و تحت شکنجه قرار گرفتهاند.[۱۴۷][۱۴۸]
اعترافات و شکنجه روحی[ویرایش]
مازیار بهاری[ویرایش]
مازیار بهاری خبرنگار ایرانی کانادایی شبکه چهار انگلیس و نیوزویک که در اولین روزهای درگیریها بازداشت شده بود، در یک نشست خبری به ارسال گزارشهایی خلاف امنیت ملی ایران اعتراف کرد و از برنامه انقلاب رنگین رسانههای خارجی و جاسوسی خبرنگاران خارجی در ایران خبر داد.[۱۴۹] او پس از خروج از ایران در مصاحبهای اعلام کرد که بازجو، او را با کمر بند کتک میزده و همچنین شکنجه روحی میدادهاست واز او درباره رابطه جنسی اش سؤال میکردهاست.[۱۵۰]
امیرحسین مهدوی[ویرایش]
در ششم تیرماه امیرحسین مهدوی روزنامهنگار و عضو شورای مرکزی سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی ناگهان در محل خبرگزاری ایسنا حاضر شد و در یک کنفرانس مطبوعاتی با حضور نمایندگان خبرگزاریهای مختلف شرکت کرد و بدون مقدمه میر حسین موسوی را متهم کرد که در کنار گروههای سلطنت طلب، ضد انقلاب و معاند قرار گرفتهاست.[۱۵۱] او افزود القای تقلب در انتخابات از قبل از انتخابات برنامهریزی شده بودهاست .[۱۵۲] به دنبال این مصاحبه، برخی سایتهای منتقد دولت مدعی شدند این مصاحبه با فشار سیاسی و پس از دو هفته بازداشت او صورت گرفتهاست. به گفته وبگاه فراکسیون خط امام مجلس در دو هفته اخیر کوچکترین خبری از مهدوی در دست نبودهاست و نمابر برگزاری نشست مطبوعاتی مهدوی توسط یک مقام قضایی ارسال شدهاست.[۱۵۳] وی در مصاحبه با خبرگزاری فارس اعلام کرد که «یک دقیقه هم بازداشت نبودهاست».[۱۵۴] روزنامه اندیشه نو در پاسخ به درج مطلبی از خبرگزاری فارس مبنی بر سر دبیری امیر حسین مهدوی برای این روزنامه اعلام کرد که امیرحسین مهدوی هیچ سمتی در روزنامه اندیشه نو نداشته است[۱۵۵]
واکنش مراجع تقلید و روحانیون[ویرایش]
برخی مراجع تقلید و روحانیون حوزه علمیه قم، از نتایج انتخابات و سرکوب معترضان توسط نیروهای امنیتی و همچنین بازداشت و اعتراف گیری از اصلاح طلبان و دیگر معترضان انتقاد به عمل آورده و نسبت به این وقایع واکنش نشان دادند. از آن جمله میتوان حسینعلی منتظری، یوسف صانعی، ناصر مکارم شیرازی، بیات زنجانی، عبدالکریم موسوی اردبیلی، جوادی آملی، صافی گلپایگانی و شبیری زنجانی را نام برد، همچنین سه تن از امامان جمعه قم به مدت دو هفته از شرکت در نماز جمعهٔ این شهر خودداری کردند. در مقابل برخی از روحانیون حامی دولت چون احمد خاتمی و محمد یزدی، اصلاح طلبان و برگزار کنندگان راهپیماییها و تجمعات را محکوم کرده و یا خواستار محاکمه آنان شدند.
واکنشهای جهانی[ویرایش]
سازمانهای مدافع حقوق بشر از دبیرکل سازمان ملل خواستهاند برای بررسی خشونت علیه معترضان به نتیجه انتخابات در ایران، نمایندهای به این کشور بفرستد. آنها همچنین نسبت به آنچه میگویند «شواهد اعترافگیری تحت فشار» از بازداشتشدگان است، ابراز نگرانی کردهاند. محمد خاتمی، رئیس جمهوری پیشین ایران هم از آنچه «پروژهٔ نخنمای اعترافگیری و توابسازی» خواند بهشدت انتقاد کرد.[۱۵۷]
مقامهای بلندپایه چند کشور عمده غربی مواضع صریحی در مورد انتخابات ایران و وقایع پس از انتخابات و تظاهرات خودجوش معترضین نتایج ریاست جمهوری اتخاذ نمودهاند.[۴۲] عمده کشورهای دمکراتیک جهان برای محمود احمدینژاد نه تنها پیام تبریک نفرستادند،[۱۵۸] بلکه باتوجه به دامنه اعتراضات مردمی در ایران در منصفانه و عادلانه برگزارشدن انتخابات دهمین دوره ریاست جمهوری ایران ابراز تردید نمودند.[۱۵۸] ولی وزیر خارجه ایتالیا اعلام کردهاست که دیپلماتهای اروپایی در صورت دعوت از آنان در مراسم تنفیذ احمدینژاد شرکت کرده و این مراسم را تحریم نمیکنند.[۱۵۹] برخی منابع نیز مدعی شدهاند که تعدادی از کشورهای جهان از جمله چین، کوبا، ونزوئلا و میانمار سانسور و محدودیت شدیدی را در مورد اطلاعرسانی اخبار مربوط به اعتراضات مردم ایران و رویارویی آنها با نیروهای نظامی در خیابان اعمال میکنند.[۱۶۰]
- سازمان ملل متحد: بان کی مون دبیر کل سازمان ملل متحد در واکنش به اعلام نتیجه انتخابات ریاست جمهوری ایران گفت که خواست واقعی ملت ایران باید محترم شناخته شود. وی گفت که مناقشاتی را که در پی این انتخابات در ایران رخ داده از نزدیک دنبال میکند.[۱۶۱]
- سازمان عفو بینالملل: سازمان عفو بینالملل در مورد احتمال اعترافگیری تلویزیونی زیر شکنجه از رهبران جناح مخالف دولت ایران ابراز نگرانی کردهاست.[۱۶۲]
- اتحادیه اروپا: در بیانیهای در روز یکشنبه ۱۴ ژوئن نگرانیهای خود در مورد اتهامات مطرح شده در مورد تقلب در انتخابات ریاست جمهوری ایران ابراز نمود.[۱۶۳] روز دوشنبه، ۱۵ ژوئن (۲۵ خرداد)، وزیران امور خارجه بیست و هفت کشور عضو اتحادیه اروپا با صدور بیانیهای نسبت به نتیجه انتخابات ابراز تردید نمودند و از برخورد نیروهای دولتی با معترضان نسبت به نتیجه اعلام شده انتخابات ریاست جمهوری ابراز نگرانی نمودند و خواستار تحقیقات در مورد جنبههای پرسش برانگیز این انتخابات شدند.[۱۶۴]
- آلمان: فرانک والتر اشتاین مایر، وزیر خارجه آلمان سرکوب تظاهراتکنندگان و خبرنگاران توسط پلیس ایران را غیرقابل تحمل دانست و مشروعیت رأیگیری را زیر سؤال برد.[۴۲][۱۶۴] در روز ۲۵ خرداد آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان، گفت که نشانههایی از تخلف در انتخابات ریاست جمهوری ایران وجود دارد و او آنچه «موج بازداشتها در ایران» خواند را محکوم نمود.[۱۶۴]
- روز ۳۱ خرداد آنگلا مرکل صدراعظم آلمان، خواستار بازشماری آرای انتخابات، آزادی برای گزارشگران و آزادی سریع دستگیرشدگان گردید.[۱۶۵]
- اما برخی از احزاب راست افراطی آلمان از جمله حزب دموکرات ملی آلمان و اتحاد مردم آلمان پیروزی احمدینژاد را جشن گرفتند. اتحاد مردم آلمان (این حزب در حال حاضر از سوی دولت آلمان به دلیل داشتن افکار نژاد پرستانه منحل شده است)، پیروزی احمدینژاد را در وبگاه خود تبریک گفت و او را «میهنپرستی آشتیناپذیر» خواند. این حزب معتقد است که احمدینژاد «فروتنانه و ایثارگرانه» حکومت میکند، و حمایتگرایی وی، از ایران در برابر «کوسههای بورس» محافظت میکند. او از نظر این حزب «مبارزی شجاع علیه سرمایهٔ بینالمللی» است که «به نفع همهٔ مردم» در اقتصاد دخالت میکند. از نظر این حزب «پاسداران انقلاب و میلیشیای بسیج باید هر چه زودتر خیابانهای تهران را بروبند، زیرا کثافت در خیابانها عمیقاً لانه کردهاست».[۱۶۶][۱۶۷]
- همچنین حزب دموکرات ملی آلمان در وبگاه خود اعتراضات را «حملهای رسانهای به روح ملی ایرانی» خواندهاست. سیاستهای سانسور در ایران از نظر این حزب اقدامی علیه موسیقی فاسد بوده و از آن استقبال شدهاست.[۱۶۸]
- آمریکا: در روز ۱۴ ژوئن جو بایدن معاون ریاست جمهوری آمریکا گفت که در مورد نتایج انتخابات ریاست جمهوری ایران تردیدهای واقعی وجود دارد.[۱۰۱] باراک اوباما، رئیس جمهور آمریکا، برخورد خشن نظام با مردم معترض را محکوم نمود و «شجاعت فوقالعاده» معترضین در ایران را ستود. اوباما همچنین گفت: علیرغم تلاش دولت ایران برای جلوگیری دنیا از مشاهده خشونتها، ما آن را میبینیم و محکوم میکنیم. [۱۶۹] در تاریخ ۲۵ ژوئن ۲۰۰۹ کاخ سفید، دعوت از دیپلماتهای ایرانی برای شرکت در مراسم جشن روز استقلال آمریکا را پس گرفت.[۱۷۰]
- باراک اوباما در پیام روز شنبه ۲۲ خرداد ۱۳۸۸ اعلام کرد: ما از حکومت ایران میخواهیم همه رفتارهای خشن و ظالمانه را علیه مردم خودش متوقف کند. [۱۷۱]
- یک روز قبل از مراسم تحلیف احمدینژاد، رابرت گیبز، سخنگوی کاخ سفید اعلام کرد که این انتخابات و بحثهای اطراف آن که در ایران دنبال میشوند موضوعی داخلی است و به ایرانیان مربوط میشود. او افزود که آمریکا احمدینژاد را بهعنوان رئیس جمهوری منتخب ایران بهرسمیت میشناسد ولی برای وی تبریکنامه ارسال نخواهد کرد.[۱۷۲]
- ایتالیا: شورای استان توسکانی در ایتالیا طی مصوبهای از دولت این کشور خواست تا از بهرسمیت شناختن دولت احمدینژاد خودداری کند.[۱۷۳]
- بریتانیا: دیوید میلیبند، وزیر امور خارجه بریتانیا، در روز ۲۵ خرداد گفت که این کشور «تبعات حوادث اخیر در ایران را با نگرانی عمیق دنبال میکند» و افزود که نسبت به صحت نتایج انتخابات تردیدهای جدی وجود دارد.[۱۶۴]
- بعد از نماز جمعهٔ تهران به امامت خامنهای و حرفهای علیه بریتانیا و بیبیسی، وزارت امور خارجهٔ بریتانیا سفیر جمهوری اسلامی ایران در لندن را برای ارائهٔ توضیحاتی احضار کرد.[نیازمند منبع]
- ژاپن: هیروفومی ناکاسون وزیر امور خارجه ژاپن از کشته و مجروحشدن معترضان توسط دولت ابراز نگرانی کرد.[۱۷۴]
- سوئد: کارل بلت وزیر خارجه سوئد از رهبران ایران خواست به حق مردم برای اعتراضهای مسالمت آمیز احترام بگذارند. وی افزود که مسلماً بهکاربردن سلاحهای مهلک علیه تظاهرات مسالمت آمیز مردم در هیچ کشوری تحمل نمیشود.[۱۷۵]
- فرانسه: برنار کوشنر وزیر خارجه فرانسه در پاریس گفت: ما خیلی نگرانیم چون این شروع یک دیالوگ میان جناحهای رقیب سیاسی در ایران بود. وی افزود: من متأسفم که به جای روی باز، واکنشی نشانداده شده که تا حدودی بیرحمانهاست. بیرحمی راه حل نیست و دنبالکردن مستمر فعالیتهای نظامی - اشاره به برنامه اتمی ایران - هم راه حل نیست. [۴۲]
- پس از دو روز از ناآرامیها فرانسه سفیر ایران را فراخواند.[۱۷۶] نیکولا سارکوزی نیز مشروعیت انتخابات ایران را زیر سؤال برد و گفت: مردم ایران مستحق چیز دیگری هستند. این یک تراژدی است ولی این امر منفی نیست که جنبشی واقعی از ابراز عقیده داشتهباشیم که سعی میکند زنجیرهایش را بگسلد. [۱۷۷]
- کانادا: لورنس کانون، وزیر امور خارجه کانادا، نگرانیهای عمیق خود را از گزارشهای موجود از تخلفات انتخاباتی در انتخابات ایران ابراز نمود.[۱۷۸]
- مصر: حسنی مبارک رییس جمهور کشور جمهوری عربی مصر، در پیامی کتبی پیروزی مجدد محمود احمدینژاد را در دهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری، با «رای قاطع ملت ایران» تبریک گفت.[۱۷۹]
- ولی سخنگوی وزارت خارجه مصر این خبر را تایید نکرد.[۱۸۰]
- هلند: وزیر خارجه هلند نیز روز یکشنبه ۲۴ خرداد گفت: مسلم به نظر میرسد که تدابیری برای نفوذ در صندوقها مانند محدودکردن دسترسی به اینترنت و انسداد سیستم پیامک تلفنی اتخاذ شدهاست. وی افزود: گزارشهای تقلب در جریان رأیگیری و شمارش آرا مشروعیت انتخابات را تضعیف میکند. [۴۲]
پاسخ وزارت امور خارجهٔ ایران[ویرایش]
وزارت امور خارجه ایران در پاسخ به انتقادات خارجی بیانیهای صادر کردهاست که در آن «هرگونه خدشهدارکردن نتیجه انتخابات، اهانت به رأی اکثریت و مغایر با اصول دموکراسی و احترام به حقوق دیگران» دانسته و کشورهایی که به گفتهٔ وزارت خارجه «قبلاً خود از تروریسم، استثمار، استعمار و حکومتهای خودکامه پشتیبانی کردهاند و سلاحهای کشتار جمعی را در اختیار دیگران گذاشتهاند»، در موضعی نیستند که از انتخابات ایران انتقاد کنند.[۱۸۱] حسن قشقاوی، سخنگوی وزارت امورخارجه ایران، در دوم تیر گفت که موضعگیری دبیرکل سازمان ملل، دخالت در امور داخلی ایران است و آن را محکوم کرد.[۱۸۲]
نقش فناوری[ویرایش]
نقش اینترنت و سایر فناوریهای ارتباطی مدرن در این اعتراضات قابل توجه بودهاست. اخبار و تصاویر و ویدیوهای مربوط به این وقایع از طریق شبکههای اجتماعی و یوتیوب منتشر شده و هماهنگی برای اجتماعات از طریق شبکههای اجتماعی و توییتر صورت گرفته است.[۱۸۳] یکی از علل رو آوردن به توییتر قطع سامانهٔ پیام کوتاه تلفن همراه بودهاست و لذا به نظر میرسد توییتر نقش جایگزین این سیستم را به دست آورده است.[۱۸۴] از طرفی خبر رسانیهای توییتری توسط کسانی که در ایران مستقیماً در جریان اخبار قرار داشتند باعث ایجاد انتقادات شدیدی نسبت به وضعیت خبررسانی رسانههای بزرگی همچون سیانان شدند.[۱۸۵][۱۸۶] این جو اطلاعاتی همچنین توجه خود را به سکوت رسانهای کاخ سفید متوجه کردهاند، اوباما که از تکنولوژیهای برخط همچون توییتر و فیسبوک برای کسب حمایت در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا استفاده کرد، حال با انتظارات و درخواستها در صفحه کاخ سفید در فیسبوک مواجه شدهاست که سکوت دولت او را در برابر وقایع در جریان در ایران به چالش کشیدهاند.[۱۸۷] حکومت ایران برای مقابله با اطلاعرسانی از طریق اینترنت محدودیتهایی را از طریق تشدید فیلترینگ به اجرا گزارد بطوریکه بیش از ۱۰ میلیون سایت و وبلاگ با صرف هفت میلیارد تومان هزینه فیلتر شدند.[۱۸۸]
عملکرد رسانههای حکومتی[ویرایش]
- پس از دستگیری کلیه کارکنان روزنامه کلمه سبز (متعلق به میرحسین موسوی) رسانههای حکومتی از عنوان کشف کانون فتنه استفاده کردند.[۱۸۹] همچنین موسوی در بیانیه شماره هشت خود به انتقاد از صداوسیما و رسانههای حکومتی در وارونه جلوه دادن حقایق با سو استفاده از امکانات دولتی پرداخت و گفت:«مردم هوشیار و شریف ایران طی روزهای اخیر صدا و سیما، خبرگزاریهای دولتی، برخی روزنامههای دولتی و سایتهای اینترنتی وابسته به دولت و روزنامه کیهان، بخش عمدهای از فضای خود را به وارونه جلوه دادن آنچه قبل، حین و پس از برگزاری دهمین انتخابات ریاست جمهوری ایران رخ داد، اختصاص دادهاند. آنها با استفاده از امکاناتی که متعلق به شماست، نه تنها به پنهان ساختن تخلفات و حوادث دلخراشی که در ایام اخیر اتفاق افتاد میپردازند بلکه مسئولان مستقیم و غیرمستقیم آن را کسی معرفی میکنند که تنها شما را در مسیر احقاق حقی که داشتهاید همراهی کردهاست.»[۱۹۰]
- بگفته وبگاه محمد خاتمی، روزنامه ایران و خبرگزاری ایرنا (زیر نظر دولت) و روزنامه کیهان (زیر نظر رهبر) بطور مداوم پیش از انتخابات و پس از آن به انتشار اخبار جعلی مبنی بر دیدار محمد خاتمی با مقامات آمریکایی در قاهره کردند.[۱۹۱]
- عملکرد صداوسیما اعتراض مهدی کروبی دیگر نامزد معترض را نیز برانگیخت. وی در نامهٔ سرگشادهای به ضرغامی گفت: «عملکرد صداوسیما در چگونگی انعکاس موج عظیم اعتراضات آرام مردم در سطح کشور بهخصوص مردم شریف و قهرمان تهران پس از انتخابات بینظیر ۲۲ خردادماه هر بیننده و شنونده منصف و علاقهمند به امام و نظام جمهوری اسلامی را به تحیر واداشت آیا آنچه که مردم شریف ایران در این چند روز خواستار آن بوده و هستند جزو احقاق حق و صیانت از آرای خود بودهاست. عدم اطلاعرسانی مناسب از خواست واقعی ملت و انتشار اخبار تجمعات آرام میلیونی بهخصوص در روز دوشنبه ۲۵ خردادماه که همگان آن را با راهپیمایی ایام انقلاب مقایسه نموده و حتی قابل قیاس با راهپیماییهای مرسوم ۲۲ بهمن نبوده با رسالت رسانه ملی سازگار است؟ آیا ضرب و شتم و کشتار مردم بیگناه که غالباً توسط نیروهای لباس شخصی انجام میشود و انعکاس وارونه آن در صداوسیما جزو رسالت رسانه ملی است؟ آیا حمله به کوی دانشگاه توسط لباس شخصیها که نمایندگان مجلس و مراجع رسمی و حتی مقام معظم رهبری نیز بر آن تعریض داشتهاند و نسبت دادن این خشونتها به انبوه جمعیت معترض به نتیجه انتخابات و تشبیه آنها به منافقین سالهای ۶۰ جزو رسالت رسانه ملی است؟ آیا نسبت دادن آتشسوزیها و آتشزدن مساجد و تخریب اموال ملت که حسب اطلاعات واصله غالباً از سوی لباس شخصیهاست و البته ممکن است بعضاً تعدادی عناصر نفوذی هم سوءاستفاده کنند جزو رسالت رسانه ملی است؟ آیا مردمی که اللهاکبرهای شبانه سر میدهند مسجد آتش میزنند؟»[۱۹۲]
- شورای هماهنگی جبهه اصلاحات نیز از برخورد یکسویه صداوسیما انتفاد کرده و خواستار اصلاح آن شد.[۱۹۳]
- روزنامههای ایران و وطن امروز و خبرگزاری فارس در روز یک شنبه ۱ تیر ماه عکسی از یک مرد میانسال که اسلحهای در دست داشت و در میان معترضان دیده میشد چاپ کرده و از تیترهایی همچون «این تروریستهای حامی صداقت» که به موسوی و هوادارانش ارجاع دارد استفاده کردند. در کنار این عکس نیز گزارشهایی علیه معترضان به نتیجه انتخابات منتشر کردند. بگفته خبرگزاری خبرآنلاین یک روز بعد روشن شد که فرد مذکور دچار اختلالات روحی بوده و همواره در آن محله با یک اسلحه اسباب بازی پرسه میزند و برای مردم کاملاً شناخته شده بودهاست.[۱۹۴]
عملکرد صداوسیما به گونهای بود که برخی از پرسنل و مجریان شناخته شده و معروف آن در سطح جامعه با برخورد تند و سرد مردم مواجه شدند.[۱۹۵]
شائبه نقش مصباح یزدی[ویرایش]
خبرگزاری العربیه به نقل از روزنامهٔ ایتالیایی کوریر دلاسرا بهنقل از یک منبع آمریکایی گزارش داد مصباح یزدی- که از وی به عنوان پدر معنوی احمدینژاد یاد میشود- از سرکوب مخالفان حمایت کردهاست. همچنین منابع اصلاحطلب مدعیاند مصباح یزدی در انتخابات اخیر تقلب به نفع احمدینژاد را مجاز شمردهاست. مصباح همچنین فتوای قتل میرحسین موسوی و مهدی کروبی را صادر کردهاست.[۱۹۶]
درخواست مجوز برای راهپیماییها[ویرایش]
از زمان اعلام نتایج انتخابات دهم ریاست جمهوری در روز شنبه، ستادهای میرحسین موسوی و مهدی کروبی بارها خواستار صدور مجوز راهپیمایی برای اعتراض به نتایج انتخابات و همچنین سوگواری برای کشتهشدگان شدند؛ ولی وزارت کشور از صدور چنین مجوزی خودداری کرد. سرانجام در پنجم تیرماه وزارت کشور ایران در نامهای به میرحسین موسوی گفت «بررسی و صدور مجوز برگزاری تجمع سراسری منوط به اعلام درخواست یک هفته پیش از برگزاری به صورت حضوری و با سپردن تعهداتی است.» بر اساس اصل ۲۷ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، «تشکیل اجتماعات و راهپیماییها، بدون حمل سلاح، به شرط آن که مخل به مبانی اسلام نباشد آزاد است.» علی خامنهای نیز با انجام تجمع معترضان به نتیجه انتخابات به شدت مخالفت کرده بود.[۱۹۷] پیشتر در هفتههای پس از انتخابات، طرفداران آقای احمدینژاد دو راهپیمایی و تجمع بزرگ در تهران برگزار کردند و در این بین صدا و سیما با تبلیغات گستردهای حضور در آن را تشویق نمود و مسیرهای راهپیمایی را مرتباً تبلیغ کرد.[۱۹۸]
حمایت هنرمندان از جنبش سبز[ویرایش]
پس از اعلام نتایج انتخابات هنرمندان ایرانی وخارجی زیادی از مواضع جنبش سبز حمایت کردند. از جمله این هنرمندان میتوان به کارگردانان، بازیگران، آهنگسازان، شاعران، خوانندگان و نویسندگانی چون محسن مخملباف، جعفر پناهی، محسن نامجو، گلشیفته فراهانی، سیاوش قمیشی، کیوسک (گروه موسیقی)، ابی، داریوش اقبالی، گوگوش، اندی، جان بون جووی، شادمهر عقیلی، هاتف، ستار، حبیب، هنگامه، حسین زمان، کامبیز حسینی، سید محمد حسینی، سامان اربابی، عباس کیارستمی، محمد رسول اف، محمد نوری زاد، حنا مخملباف، سمیرا مخملباف، محمود دولتآبادی، رضا براهنی، سیمین بهبهانی، جوآن بائز، کریس دی برگ، سیدجواد هاشمی، باران کوثری، داریوش مهرجویی، هما روستا، عزت الله انتظامی، جمشید مشایخی، آریا آرام نژاد، رخشان بنی اعتماد، اصغر فرهادی، خسرو سینایی، فاطمه معتمدآریا، ابراهیم نبوی، پگاه آهنگرانی، بهروز وثوقی، لیلا حاتمی، فرشید منافی، زهرا امیرابراهیمی، مرجان ساتراپی، کاوه یغمایی، بیژن امکانیان، تهمینه میلانی، بهمن فرمان آرا، صادق زیبا کلام، نیلوفر بیضایی، محمد شمس لنگرودی، شهرزاد سپانلو، عباس میلانی، سیروس الوند، نیکآهنگ کوثر، مجید مجیدی، داریوش شکوف، محمد رضا شجریان، بهرام بیضایی، مسعود کیمیایی، شهرام ناظری، بهمن قبادی، آیدین آغداشلو، شهره آغداشلو، هیچ کس، شاهین نجفی، رابرت ردفورد، شان پن، نوام چامسکی، ناصر تقوایی، کیومرث پوراحمد، بابک احمدی، کامران شیردل، شهلا لاهیجی، نرگس کلهر، رکسانا صابری، گروه آبجیز، فرامرز اصلانی، یغما گلرویی، هادی خرسندی، ایرج جنتی، اردلان سرفراز و شهیار قنبری میتوان اشاره کرد.[۱۹۹][۲۰۰][۲۰۱][۲۰۲][۲۰۳][۲۰۴] این هنرمندان با اعلام پشتیبانی از جنبش سبز، اعتصاب غذا، ساختن فیلم و قطعات آهنگ، مصاحبه، سرودن شعر و شرکت در تظاهرات و تجمعات در مخالفت با تقلب در انتخابات و حمایت از معترضین به نتایج انتخابات از جنبش سبز ایران حمایت کرند.[۹۵][۲۰۵][۲۰۶][۲۰۷][۲۰۸][۲۰۹][۲۱۰][۲۱۱][۲۱۲][۲۱۲][۲۱۳][۲۱۳][۲۱۴][۲۱۵][۲۱۶][۲۱۷][۲۱۸][۲۱۹][۲۲۰][۲۲۱][۲۲۲][۲۲۳][۲۲۴][۲۲۵][۲۲۶][۲۲۷]»[۲۲۸][۲۲۹]
انحلال احزاب اصلاح طلب[ویرایش]
پس از اعتراضها به نتایج انتخابات ۱۳۸۸ دولت محمود احمدی نژاد و قوه قضاییه با انحلال احزاب و دستگیری اعضای احزاب سعی در محدود کردن فعالیت احزاب اصلاح طلب کردند. احزاب اصلاح طلب اعتماد ملی، سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی، مجمع مدرسین و محققین حوزه علمیه قم، جبهه مشارکت اسلامی و نهضت آزادی پس از انتخابات دهم منحل و پلمپ شدند. هم چنین بسیاری از اعضای احزاب اصلاح طلب اعتماد ملی، نهضت آزادی، سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی، جبهه مشارکت اسلامی، مجمع مدرسین و محققین حوزه علمیه قم، مجمع روحانیون مبارز و حزب کارگزاران سازندگی پس از انتخابات ریاست جمهوری دهم دستگیر و زندانی شدند. از جمله این دستگیر شدگان میتوان به ابراهیم یزدی، بهزاد نبوی، سعید حجاریان، هاشم صباغیان، سید علی اصغر غروی، محسن میردامادی، عبدالله رمضان زاده، مصطفی تاجزاده، محسن امین زاده، امیر خرم، محمد توسلی، محسن صفایی فراهانی، سید ابراهیم امینی، مرتضی الویری، فیاض زاهد، علی شکوریراد، محسن آرمین، محمد علی ابطحی، محمد عطریانفر و حسین مرعشی اشاره کرد.[۲۳۰][۲۳۱][۲۳۲][۲۳۳]
نقش بسیج[ویرایش]
بگفتهٔ سازمان عفو بینالملل، بسیج زخمیان و مجروحان را از بیمارستانها جمع میکند و به مکانی نامعلوم انتقال میدهد. همچنین این نیروها اجازهٔ ثبت مشخصات افراد مجروح توسط کارکنان بیمارستانها را نمیدهند. به گزارش دیدبان حقوق بشر «نیروهای شبه نظامی بسیج برای خاموش کردن بانگ «الله اکبر» شبانهٔ مردم از پشتبامها، شبانه به خانههای مردم یورش میبرند، با شکستن در خانهها بهزور وارد خانههایشان میشوند، لوازم شخصی آنان را درهم میشکنند و ساکنان را مورد ضرب و شتم قرار میدهند.»[۲۳۴] حسین طائب، فرماندهٔ نیروی مقاومت بسیج، ادعا کردهاست افرادی «لباس پلیس یا بسیج را پوشیده بودند» و دست به خرابکاری زدهاند که برخی از این افراد دستگیر شدهاند. همچنین طائب استدلال میکند که از آنجایی که ورود به بسیج آسان است افرادی ممکن است از این طریق خواسته باشند بسیج را بدنام کنند.[۲۳۴]
یک نوار ویدیویی که توسط شبکهٔ تلویزیونی کانال چهار بریتانیا منتشر شدهاست، تیراندازی یک عضو پایگاه بسیج در تقاطع خیابان آزادی و خیابان جناح را از پشتبام به سمت مردم نشان میدهد؛ تیراندازیای که در اثر آن دستِکم هفت نفر کشته شدند. حسین طائب مسلح بودن بسیج را رد کردهاست ولی تأکید میکند که در صورت حمله به منطقه نظامی و تحت تسلط بسیج، این گروه به هر طریق ممکن از خودش دفاع میکند.[۲۳۴]
سرلشکر بسیجی، فیروزآبادی رییس ستاد کل نیروهای مسلح در نامهای که خطاب به امام غایب شیعیان حجت بن حسن نوشت، مدعی شد که بسیجیان و نیروهای مسلح از هیچ نوع اسلحهای برای سرکوب مردم در جریان تظاهرات مربوط به اعلام نتایج انتخابات ریاست جمهوری استفاده نکردهاند و کسانی را که کشته شدهاند کشتههای دروغی خواند. وی مدعی شد که: در ۳۰ خرداد آشوبگران و منافقان با چهرهای جدید که چندان هم بیارتباط با منافقان سابق نیستند، بر ملت یورش آورده و به ضرب و جرح شدید نیروهای امنیتی پرداختهاند. [۲۳۵][۲۳۶] بهدنبال فعالیتهای نیروهای بسیجی در جریان وقایع بعد از اعلام نتایج انتخابات ریاست جمهوری در ایران، سازمان عفو بینالملل در بیانیهای خواستار انحلال نیروهای مقاومت بسیج در ایران شد. ناوی پیلای، کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل، از دولت ایران خواست تا نیروهای بسیج را از اعمال خشونت علیه معترضان بازدارد.[۲۳۴]
احمدی مقدم فرماندهٔ نیروی انتظامی در واکنش به اعتراضات مردمی به ضرب و شتم و سرکوب تظاهراتکنندگان توسط لباسشخصیها در مراسم صبحگاه ناجا گفت: مگر راهپیمایان غیر قانونی و اغتشاشگران لباس یونیفرم داشتند، آنها نیز لباسشخصی بودند. [۲۳۷]
توقیف مطبوعات[ویرایش]
پس از اعلام نتایج انتخابات، دولت محمود احمدی نژاد با توقیف مطبوعات و دستگیری روزنامه نگاران سعی در محدود کردن بیشتر مطبوعات کرد. روزنامهها و نشریات اصلاح طلب زیادی چون اعتماد ملی، کلمه سبز، اعتماد، ایراندخت، اندیشه نو، حیات نو، بهار، صدای عدالت، سینا، سرمایه، یاس نو و چلچراغ (مجله) توقیف شدند. که اعتراضات زیادی مانند نامه فاطمه کروبی به معاون وزرات ارشاد و اعتراض هادی خامنهای و نمایندگان مجلس شورای اسلامی را در پی داشت.[۲] هم چنین سازمان گزارشگران بدون مرز در اکتبر سال ۲۰۰۹ اعلام کرد رتبه ایران در رده بندی جهانی آزادی مطبوعات با هفت پله سقوط به ۱۷۲ رسیده است این در حالی است که تنها سه کشور در شرایط بدتری از ایران در رده بندی جهانی آزادی مطبوعات در سال ۲۰۰۹ قرار داشتند.[۲۳۸][۲۳۹][۲۴۰][۲۴۱][۲۴۲][۲۴۳][۲۴۴]
اعتصابها[ویرایش]
پس از اعلام نتایج انتخابات ۱۳۸۸، اعتصابهای کارگری زیادی به دلیل مشکلات مالی، پرداخت نشدن حقوق کارگران، حمایت از جنبش سبز ایران و نارضایتی از دولت محمود احمدی نژاد در شهرهای مختلف ایران اتفاق افتاد. از جمله این اعتصابها میتوان به اعتصابهایی چون اعتصاب کارگران لاستیک البرز، اعتصاب کارگران کارخانه نوشابه سازی ساسان کرج، اعتصاب کارگران کیان تایر اسلامشهر، اعتصاب در شرکت «گاما» و شرکت «پارس حساس» عسلویه، اعتصاب هزاران کارگر در شرکت نیشکر هفت تپه خوزستان، اعتصاب کارگران شرکت لولهسازی خوزستان، اعتصاب کارگران در کارخانههای «تهران پتو» و «ایران ترمه» در قم، صنایع فلزی ایران در تهران، کارخانه صنایع مخابراتی راه دور ایران در استان فارس و همچنین ناآرامیهایی در معادن سنگ آهن سنگان استان خراسان رضوی اشاره کرد. هم چنین پس از بیانیههای میر حسین موسوی و مهدی کروبی درباره احقاق حقوق کارگران و معلمان در روز جهانی کارگر ۱۱ اردیبهشت ۱۳۸۹ کارگران معترض به حمایت از جنبش سبز در شهرهایی مانند قزوین، اهواز، شیراز و سنندج تظاهرات و اعتصاب کردند.[۲۴۵][۲۴۶][۲۴۷][۲۴۸][۲۴۹][۲۵۰]
پس از بیانیههای میرحسین موسوی، مهدی کروبی و زهرا رهنورد در اردیبهشت ۱۳۸۹ در اعتراض به اعدامهای زندانیان سیاسی پس از انتخابات چون فرزاد کمانگر، علی حیدریان، فرهاد وکیلی، شیرین علمهولی و مهدی اسلامیان اعتصابهایی در اعتراض به این اعدامهای سیاسی در کردستان و مناطق کردنشین کرمانشاه و آذربایجان غربی به وقوع پیوست.[۲۵۱][۲۵۲][۲۵۳]
اتحادیه اروپا اعدام پنج زندانی را بهشدت محکوم کرد و خواهان لغو اعدام دو زندانی سیاسی دیگر به نامهای زینب جلالیان و حسین خضری شد.[۲۵۴]
هم چنین در مهرماه ۱۳۸۸ بازاریان اصفهان و در تیر ماه ۱۳۸۹ بازاریان تهران و تبریز در اعتراض به دولت محمود احمدی نژاد و افزایش مالیاتها دست به اعتصاب زدند.[۲۵۵][۲۵۶][۲۵۷] هم چنین در جریان اعتصاب تهران یکی از بازاریان به نام حاجی کاشانی به دست نیروهای لباس شخصی و به ضرب ضربات چاقو کشته شد.[۲۵۸]
شعارها[ویرایش]
در طول راهپیماییها و تظاهرات برگزارشده پس از اعلام نتایج انتخابات، شعار «مرگ بر دیکتاتور» به عنوان مهمترین شعار جمعیت محسوب میشد.[نیازمند منبع]
نافرمانیهای مدنی[ویرایش]
پس از سرکوبهای شدید، معترضان به این انتخابات دست به ابراز مخالفت از طریق نافرمانیهای مدنی زدند. صدور بیانیههای اعتراضی، عدمهمکاری در عرصههای مختلف اجتماعی، اقتصادی و سیاسی، نوشتن شعار در معابر و روی اسکناسها و شعارهای شبانه از جملهٔ این نافرمانیها بود.
پانویس و منابع[ویرایش]
- ↑ Iranian students take part in a protest rally in support of the defeated moderate presidential candidate Mirhossein Mousavi in front of the Iranian embassy in Kiev, June ۱۶, ۲۰۰۹, Reuters (June ۱۶, ۲۰۰۹)
- ↑ Bucuresti Peste ۱۵۰ de cetateni iranieni au protestat fata de alegerea lui Ahmadinejad(Romanian). . Antena3, 2009-06-19. Retrieved on 2009-06-20.
- ↑ "Hol van a szavazatunk?", "Ahmadinezsád nem a mi elnökünk!" - Tüntetés a Stefánián(مجاری). . Hírszerző, 2009-06-15.
- ↑ «فرمانده سپاه: تعداد کشته شدگان بسیجی از مخالفان بیشتر بود». بیبیسی فارسی، ۷ شهریور ۱۳۸۸.
- ↑ «آمار سردار عراقی از کشتهشدگان ناآرامی اخیر». خبرگزاری تابناک، ۱۹ شهریور ۱۳۸۸.
- ↑ «انتشار فهرست ۷۲ نفره کشتهشدگان حوادث انتخاباتی». سایت رادیو فردا.
- ↑ «کلاف سردرگم تعداد کشته شدگان حوادث اخیر». سایت خبری-تحلیلی فرارو.
- ↑ http://zamaaneh.com/special/2009/06/post_793.html گاردین: «اقدام به کودتا در ایران»
- ↑ http://maudbehnoud.com/2009/06/blog-post_13.htmlشبه کودتا، مسوولش کیست
- ↑ http://wom/content/o2_moshrekat_election_result/1754048.htmlجبهه مشارکت: نتایج انتخابات ریاست جمهوری، کودتا است
- ↑ http://wwom/archive/news/20090614/143/143.html?id=1753835 «مجاهدین انقلاب» انتخابات ایران را «کودتا» خواند
- ↑ http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2009/06/14/AR2009061401758.html?hpid=topnews Khamenei's Coup
- ↑ http://www.roozonline.com/persian/opinion/opinion-article/article/2009/june/14//-6e80fd6a4e.htmlبرنده کودتا کیست؟
- ↑ http://www.huffingtonpost.com/omid-memarian/a-coup-manual-what-we-sho_b_216461.html A Coup Manual
- ↑ Ahmadinejad re-election sparks Iran clashes
- ↑ *Election battles turn into street fights in Iran, Associated Press Writers, Jun ۱۳, ۶:۳۴ PM EDT
- ↑ برآورد شهرداری تهران از تعداد راهپیمایان ۲۵ خرداد، وبگاه آینده نیوز
- ↑ معترضان انتخابات ریاست جمهوری از انقلاب تا آزادی، وبگاه رادیو فردا
- ↑ Pro and Anti-Government Rallies Blanket Iranian Capitol, abc news, TEHRAN, June ۱۶, ۲۰۰۹
- ↑ معترضان ایرانی خواستار تجمعات تازه؛ برنامه تظاهرات دولتی در روز سه شنبه، بیبیسی فارسی، سه شنبه ۱۶ ژوئن ۲۰۰۹ - ۲۶ خرداد ۱۳۸۸
- ↑ تیراندازی در راهپیمایی اعتراضی تهران، رادیو زمانه
- ↑ 'هشت نفر' در تهران کشته شدهاند، بیبیسی فارسی
- ↑ Iran: ۱۲ students reported killed in crackdown after violent clashes, guardian.co.uk, Monday ۱۵ June ۲۰۰۹ ۲۱٫۳۵ BST
- ↑ Iran security forces use tear gas, clubs on protesters, witnesses say CNN
- ↑ فیروزآبادی: در مقابل شعار کوتاه نمیآییم، رادیو فردا، یکشنبه ۲۱ تیر ۱۳۸۸
- ↑ مهاجمان ناشناس به نویسنده روزنامه کیهان حمله کردند، بیبیسی
- ↑ آمادگی کروبی برای ارائه مستندات آزار جنسی بازداشتیها به لاریجانی، رادیو فردا، ۱۳۸۸/۰۶/۰۷
- ↑ UN panel condemns Iran for post-election crackdown وبگاه رویترز
- ↑ Reported torture of Iranian election protesters worry UN rights experts وبگاه سازمان ملل
- ↑ گزارش یونسکو از حمله به دانشگاهیان و فرهنگیان در ایران وبگاه بیبیسی
- ↑ قطع خطوط تلفن همراه در تهران، سایت آفتاب
- ↑ رادان: تجمع هوادران نامزدها در تهران و کشور غیرقانونی است، وبگاه رادیو فردا
- ↑ ۳۳٫۰ ۳۳٫۱ BBC Persian
- ↑ BBC فارسی - ایران - متن کامل نامه میرحسین موسوی به آیتالله خامنهای
- ↑ نامه میرحسین موسوی به آیتالله خامنهای
- ↑ BBC Persian
- ↑ BBC Persian
- ↑ بروز ناآرامی درپی اعلام نتایج انتخابات
- ↑ بازداشت گسترده روزنامهنگاران و فعالان سیاسی در ایران، وبگاه رادیو فردا
- ↑ آفتاب نیوز-قطع خطوط تلفن همراه در تهران!
- ↑ بیبیسی فارسی-دستگیری گسترده فعالان سیاسی در تهران
- ↑ ۴۲٫۰ ۴۲٫۱ ۴۲٫۲ ۴۲٫۳ ۴۲٫۴ BBC فارسی - ایران - اعتراض غرب به سرکوب تظاهرکنندگان؛ ادامه ناآرامی ها
- ↑ گستره ناآرامی در ایران به اینترنت کشیده شد
- ↑ "تیراندازی به مردم توسط یک مامور بسیجی انجام شده است" (in فارسی). ۱۳۸۸/۰۳/۲۶. Retrieved 2010-05-30. Check date values in:
|date=
(help) - ↑ دفتر تحکیم وحدت: هفت دانشجو کشته شدهاند
- ↑ فرهاد رهبر در گفتگو با ایسنا: هیچ دانشجویی کشته نشدهاست
- ↑ دادستان شیراز در گفتگو با ایسنا: در ناآرامیهای شیراز کسی کشته نشدهاست
- ↑ براورد حضور جمعیت در روز ۲۵ خردادماه ۱۳۸۸
- ↑ گاردین
- ↑ رادیو فردا
- ↑ رادیو فردا
- ↑ رویترز
- ↑ رادیو زمانه
- ↑ شنبه سیاه - هوشنگ اسدی - روزآنلاین
- ↑ بیبیسی فارسی
- ↑ سیانان
- ↑ رویترز
- ↑ انفجار بمب در حرم امام خمینی(ره)
- ↑ ::Noandish::دستگیری رئیس و دبیر یک فدراسیون در ناآرامیهای تهران
- ↑ برخورد پلیس با تجمع در میدان هفتتیر تهران
- ↑ «سردبیر روزنامه «کلمه سبز» بازداشت شد». پارلمان نیوز، ۲ تیر ۱۳۸۸.
- ↑ RFI - دستگیری ٢٥ تن از روزنامه نگاران و کارمندان "کلمهٔ سبز"
- ↑ پایگاه خبری تحلیلی فرارو - تمدن و ماجرای مشاور اوباما در ایران
- ↑ «اعتصاب در کردستان». صدای المان، ۲ تیر ۱۳۸۸.
- ↑ «بان کی-مون به مقامات ایرانی: به خشونت و تهدید پایان دهید». رادیو فردا، ۲ تیر ۱۳۸۸.
- ↑ «بریتانیا و ایران دیپلماتهای یکدیگر را اخراج کردند». رادیو فردا، ۲ تیر ۱۳۸۸.
- ↑ موافقت رهبر ایران با تمدید زمان رسیدگی به شکایات انتخاباتی
- ↑ وزارت کشور ایران
- ↑ Tabnak.IR | تابناک
- ↑ رادیو فرانسه
- ↑ Iran police swiftly crush protest - Iran- msnbc.com
- ↑ «دستگیری ۷۰ نفر از اساتید دانشگاه». کلمه، ۳ تیر ۱۳۸۸.
- ↑ «بهزادیان نژاد دستگیر شد». رادیو فردا، 4 تیر ۱۳۸۸.
- ↑ بهشتی: 4نفر از 70استاد دستگیر شده هنوز آزاد نشدهاند
- ↑ «ایجاد ناامنی برای منازل مسکونی در ایران». رادیو زمانه، ۴ تیر ۱۳۸۸.
- ↑ تشکیل کمیسیون ویژه برای بازشماری آراء رادیو فرانسه
- ↑ «بنا بر گزارشها در اعتراضات روز شنبه عدهای زخمی شدهاند». رادیو فردا، ۱۳۸۸/۰۴/۰۷.
- ↑ امروز و در مسجد قبا؛ مراسم بزرگداشت دکتر بهشتی مطابق سنت همه ساله برگزار میشود ایلنا
- ↑ «پرتاب گاز اشک آور به تجمع سه هزاری نفر در اطراف مسجد قبا». رادیو فردا، ۱۳۸۸/۰۴/۰۷.
- ↑ «عکس: حضور مصطفی ملکیان در تجمع حامیان میرحسین در مسجد قبا». پارسینه، ۷ تیر ۱۳۸۸.
- ↑ Iranian police clash with up to ۳٬۰۰۰ protesters آسوشیتد پرس
- ↑ واکنش میلیبند به دستگیری کارکنان ایرانی سفارت انگلستان؛ این آزار و اذیتی غیرقابل قبول است تابناک
- ↑ هشدار اتحادیه اروپا به تهران رادیو فرانسه
- ↑ «شورای نگهبان «صحت» انتخابات ریاست جمهوری را تأیید کرد» (فارسی). وبگاه رسمی.
- ↑ «تأیید صحت انتخابات دهم ریاست جمهوری» (فارسی). وبگاه رسمی.
- ↑ «حذف صدا و سیما از نشست اتحادیه رادیو و تلویزیون اروپا». بیبیسی فارسی، ۱۵ تیر ۱۳۸۸.
- ↑ «بیخبری از وضعیت بازداشتشدگان ۱۸ تیر» (فارسی). رادیو زمانه. بازبینیشده در ۲۵ تیر ۱۳۸۸.
- ↑ رادیو زمانه | خارج از سیاست | ایران | درگیریها در بهشت زهرا تهران
- ↑ Farda News
- ↑ تظاهرات هزاران معترض در چهلم کشته شدگان وقایع اخیر - © 2010تمام حقوق این وبسایت بر اساس قانون کپیرایت برای رادیو فردا محفوظ است
- ↑ Iran police break up memorial for protest victims | Reuters
- ↑ بامداد خبر | نیروهای پلیس مانع از حضور میرحسین موسوی در بهشت زهرا شدند// حمله گارد ضدشورش به اتومبیل شیخ مهدی کروبی
- ↑ احمدینژاد باز هم در دانشگاه حاضر نشد؛ مراسم آغاز سال تحصیلی در دانشگاه تهران همراه با فریادهای "مرگ بر دیکتاتور" خبرنامه امیرکبیر
گزارش رسانهها از تجمع امروز دانشجویان دانشگاه شریف در اعتراض به وزیر دولت کودتا خبرنامه امیرکبیر - ↑ Iran's anti-government protestors clash with security forces لس آنجلس تایمز
- ↑ ۹۵٫۰ ۹۵٫۱ ۹۵٫۲ نماینده رابرت ردفورد برای حمایت از اعتصاب غذای روشنفکران و هنرمندان ایرانی به نیویورک میرود | خبرها | فارسی
- ↑ «Protesters: Iran Threatens Tougher Action» (انگلیسی). Time. بازبینیشده در ۱۸ آذر ۱۳۸۸.
- ↑ «در هر یک از دانشگاههای بزرگ تهران صدها دانشجو تظاهرات کردند» (فارسی). رادیو فردا. بازبینیشده در ۱۶ آذر ۱۳۸۸.
- ↑ «Thousands protest in Iran, battling police» (انگلیسی). یاهونیوز. بازبینیشده در ۱۶ آذر ۱۳۸۸.
- ↑ Police Surround Tehran University to Stop Protests. . The New York Times, December 7 2009. Retrieved on 2009-12-07.
- ↑ Police clash with protesters at Iran university آشویتدپرس
- ↑ ۱۰۱٫۰ ۱۰۱٫۱ The New York Times, June ۱۴, ۲۰۰۹
- ↑ ۱۰۲٫۰ ۱۰۲٫۱ ۱۰۲٫۲ «پیکر آیتالله العظمی منتظری به خاک سپرده شد» (فارسی). کلمه. بازبینیشده در ۳۰ آذر ۱۳۸۸.
- ↑ ۱۰۳٫۰ ۱۰۳٫۱ «گزارش تشییع و تدفین آیتالله منتظری+عکس» (فارسی). آینده. بازبینیشده در ۳۰ آذر ۱۳۸۸.
- ↑ «تشییع با شکوه رهبر معنوی جنبش سبز» (فارسی). جرس. بازبینیشده در ۳۰ آذر ۱۳۸۸.
- ↑ «درگیری میان مردم و نیروهای لباس شخصی در برابر بیت آیتالله العظمی منتظری» (فارسی). جرس. بازبینیشده در ۳۰ آذر ۱۳۸۸.
- ↑ ۱۰۶٫۰ ۱۰۶٫۱ «شام غریبان هشتاد و هشت ایران؛ پنج کشته، دهها زخمی، صدها زندانی» (فارسی). جنبش راه سبز. بازبینیشده در ۷ دی ۱۳۸۸.
- ↑ «صدای پای کودتا در تهران؛ موج جدید و گسترده دستگیری فعالان سیاسی آغاز شد» (فارسی). راه سبز. بازبینیشده در ۷ دی ۱۳۸۸.
- ↑ «در آستانه ۲۲ بهمن، خطیب نماز جمعه تهران مردم را به آرامش در راهپیمایی دعوت کرد» (فارسی). رادیو فردا. بازبینیشده در ۲۲ بهمن ۱۳۸۸.
- ↑ «فراخوان دهها چهره برجسته برای شرکت معترضان در راهپیمایی ۲۲ بهمن» (فارسی). رادیو فردا. بازبینیشده در ۲۲ بهمن ۱۳۸۸.
- ↑ «هشدار سپاه درباره حضور معترضان در راهپیمایی ۲۲ بهمن» (فارسی). رادیو فردا. بازبینیشده در ۲۲ بهمن ۱۳۸۸.
- ↑ «سیاسیترین چهارشنبه سوری پس از انقلاب» (فارسی). رادیو فردا. بازبینیشده در ۴ فروردین ۱۳۸۹.
- ↑ «زهرا رهنورد: اگر خشونتی باشد از سوی حاکمیت است» (فارسی). بیبیسی فارسی. بازبینیشده در ۲۹ اسفند ۱۳۸۸.
- ↑ ۱۱۳٫۰ ۱۱۳٫۱ «موسوی و کروبی برای همبستگی با مردم مصر و تونس مجوز راهپیمایی خواستند». بیبیسی فارسی، ۶ فوریه ۲۰۱۱. بازبینیشده در ۱۴ فوریه ۲۰۱۱.
- ↑ «ادامه تجمع و درگیریها در ایران». بیبیسی فارسی، ۱۴ فوریه ۲۰۱۱. بازبینیشده در ۱۴ فوریه ۲۰۱۱.
- ↑ نیویورک تایمز: اعتراضات در بحرین و یمن، پس از درگیریها در ایران
- ↑ «تجمعهای اعتراضی مخالفان در شهرهای ایران از سر گرفته شد». رادیو فردا، ۲۰ فوریه ۲۰۱۱. بازبینیشده در ۲۰ فوریه ۲۰۱۱.
- ↑ دعوت به راهپیمایی روز سه شنبه، در اعتراض به ادامه حصر غیرقانونی رهبران جنبش سبز
- ↑ درگیریهای پراکنده و تجمعهای اعتراضی در شهرهای مختلف ایران
- ↑ حمایت «شورای هماهنگی راه سبز امید» از ابتکارات جنبش زنان
- ↑ لحظه به لحظه با تحولات روز ۱۷ اسفند در ایران
- ↑ فضای تهران بار دیگر امنیتی شد / رادیو فردا
- ↑ لحظه به لحظه با تحولات روز 17 اسفند در ایران
- ↑ بازداشت گسترده زنان و دختران در روز جهانی زن
- ↑ BBC فارسی - ایران - شعارهای سیاسی در مراسم چهارشنبه سوری در ایران
- ↑ مراسم چهارشنبه سوری و شعارهای اعتراضی و تجمعات پراکنده «سایت خبری تحلیلی کلمه
- ↑ چهارشنبه سوری؛ زاهدان: آی بته بته بته، سید علی بی بته!
- ↑ چهارشنبه سوری؛ زاهدان: آی بته بته بته، سید علی بی بته!
- ↑ فراخوان راه سبز امید: 22 خرداد ولی عصر – ونک «سایت خبری تحلیلی کلمه
- ↑ جنبش راه سبز - بازداشت معترضین اهوازی و شرکت کنندگان در تجمع سکوت ٢٢ خرداد
- ↑ جنبش راه سبز - چهره امنیتی – پادگانی تهران در دومین سالگشت انتخابات
- ↑ BBC فارسی - خبرهای کوتاه - 'بازداشت' تعدادی از معترضان مخالف دولت در تهران
- ↑ حمله ماموران امنیتی به معترضان در تهران در سالگرد انتخابات ۱۳۸۸ | خبرها | فارسی
- ↑ «جوانهای بدون ترس وارد ماشینهای نیروی انتظامی شدند» «Radio Koocheh
- ↑ [http://www.radiofarda.com/content/F8_LIST_KILLED_PEOPLE_POST_ELECTION_NOROUZ/1814704.html «ایران / سیاسی انتشار فهرست ۷۲ نفره کشتهشدگان حوادث انتخاباتی»] (فارسی). رادیو فردا. بازبینیشده در ۱۴ شهریور ۱۳۸۸.
- ↑ «دلیل اعلام نشدن اسامی ‘بسیجیان’ کشته شده پس از انتخابات» (فارسی). بیبیسی فارسی، ۷ آذر ۱۳۸۹.
- ↑ بازداشت ۸۰۰ نفر در ناآرامیهای اخیر ایران. . رادیو زمانه. بازیابیشده در۲۵ ژوئن ۲۰۰۹.
- ↑ دادستان اصفهان خبر داد: 20 نفر در ارتباط با اغتشاشات اخیر اصفهان بازداشت هستند خبرگزاری مهر
- ↑ جمشیدی خبر داد: تشکیل هیئت ویژه تعیین تکلیف بازداشت شدگان اخیر خبرگزاری مهر
- ↑ دیدار رئیس فراکسیون اقلیت مجلس با دادستان کل کشور ایلنا
- ↑ جمشیدی: 4000 نفر در حوادث اخیر بازداشت شدند
- ↑ سایت خبری تحلیلی کلمه
- ↑ «جمعی از نمایندگان مجلس خواستار محاکمه میرحسین موسوی شدند» (فارسی). وبگاه رسمی، ۱ فروردین ۱۳۸. بازبینیشده در دی ۱۳۸۶.
- ↑ «Mousavi faces prison threat» (فارسی). وبگاه رسمی، ۱ فروردین ۱۳۸. بازبینیشده در دی ۱۳۸۶.
- ↑ «هشدار دیده بان حقوق بشر در باره بازداشت شدگان اخیر:نقش مرتضوی در پروژه اعتراف گیری». روزانلاین، ۴ تیر ۱۳۸۸.
- ↑ BBC فارسی - ایران - 'نگرانی' از نقش سعید مرتضوی در پرونده بازداشتی ها
- ↑ آفتاب - کروبی با تکذیب اظهارات رییسی اسناد جدیدی منتشر کرد
- ↑ «شکنجه دسته جمعی، منظم و هرروزه بازداشت شدگان کمپ کهریزک». فعالان حقوق بشر ایران، ۴ تیر ۱۳۸۸.
- ↑ «Saeed Mortazavi: butcher of the press - and torturer of Tehran?». The Times، June 25, 2009.
- ↑ حوادث اخیر نمونه کلاسیک و شکستخورده انقلاب رنگی است فارسنیوز
- ↑ Maziar Bahari: an ordeal of terror and absurdity
- ↑ اولین "اعترافات" علیه موسوی منتشر شد
- ↑ امیرحسین مهدوی:عدم تمکین برخی گروهها به فرایندهای قانونی انتخابات، فصل نوینی را در زیست سیاسی آنها رقم خواهد زد(فارسی). . ایسنا، ۶-۴-۱۳۸۸۸. بازیابیشده در ۲8 ژوئن ۲۰۰۹.
- ↑ اظهارات مهدوی افشاگری بود یا اعترافگیری نوین؟ پارلماننیوز
- ↑ مهدوی در گفتگو با فارس: حتی یک دقیقه هم در بازداشت نبودهام
- ↑ امیرحسین مهدوی سردبیر اندیشه نو نیست
- ↑ «پیام آیتالله العظمی منتظری به مراجع عظام تقلید، علماء و حوزههای علمیه». سایت دفتر آیتالله العظمی منتظری.
- ↑ «ویدئو: اعتراف پس از بازداشت» (فارسی). وبگاه رسمی.
- ↑ ۱۵۸٫۰ ۱۵۸٫۱ دولت بعدی ایران و 'بحران مقبولیت بینالمللی'، بیبیسی فارسی، شنبه ۳۰ خرداد ۱۳۸۸
- ↑ روزنامه ابتکار: مواضع اروپا باز هم تغییر کرد؛ شرکت در مراسم تنفیذ احمدی نژاد
- ↑ Authoritarian Regimes Censor News From Iran واشینگتن پست
- ↑ بان کی-مون خواهان احترام به خواست ملت ایران شد، وبگاه بیبیسی فارسی
- ↑ عفو بینالملل نگران 'شکنجه' فعالان سیاسی در ایران. . بیبیسی فارسی. بازیابیشده در ۲9 ژوئن ۲۰۰۹.
- ↑ EU concerned over Iranian vote results, violence; France condemns police response, AP, June ۱۴, ۲۰۰۹,
- ↑ ۱۶۴٫۰ ۱۶۴٫۱ ۱۶۴٫۲ ۱۶۴٫۳ اروپا خواستار رسیدگی به شکایتهای انتخاباتی ایران شد، بی. بی. سی فارسی، ۲۵ خرداد ۱۳۸۸
- ↑ رادیو آلمان
- ↑ «دوستان آلمانی احمدینژاد». دویچه وله، 7 تیر ۱۳۸۸.
- ↑ «Mahmuds deutsche Freunde(دوستان آلمانی محمود)». زود دویچه تسایتونگ، 7 تیر ۱۳۸۸.
- ↑ «مبارک باشد، آقای رییس جمهور!». تاگسشاو، 25 ژوئن 2009.
- ↑ BBC فارسی - ایران - اوباما برخورد 'خشن' دولت ایران با معترضین را محکوم کرد
- ↑ آمریکا دعوت از دیپلماتهای ایرانی را پس گرفت
- ↑ «اوباما خطاب به رهبران ایران: دست از رفتار ظالمانه بردارید». سایت گویانیوز، ۳۰ خرداد ۱۳۸۸.
- ↑ آمریکا برای احمدینژاد تبریک نخواهد فرستاد
- ↑ «تقاضای استان توسکانا از دولت ایتالیا: بهرسمیت نشاختن دولت احمدینژاد». صدای آلمان، ۱۶ تیر ۱۳۸۸.
- ↑ «ژاپن از تلفات تظاهرات اعتراضی ایران بشدت ابراز نگرانی کرد». رادیو فردا، ۲ تیر ۱۳۸۸.
- ↑ «سوئد: حق مردم برای تظاهرات مسالمت آمیز را محترم بشمارید». رادیو فردا، ۱ تیر ۱۳۸۸.
- ↑ Entekhab News - آلمان و فرانسه سفرای ایران را احضار کردند/سفر احمدینژاد به روسیه لغو شد
- ↑ «سارکوزی مشروعیت انتخابات را زیر سؤال برد». رادیو زمانه.
- ↑ Canada 'deeply concerned' about Iran vote, AFP, June ۱۳, ۲۰۰۹
- ↑ ISNA - 08-11-2009 - 88/5/20 - سرویس: / سیاسی خارجی / شماره خبر: 1384198
- ↑ Farda News
- ↑ وزارت امور خارجه ایران بیانیهای صادر کرد
- ↑ ایران: دبیر کل سازمان ملل حقایق انتخابات ما را نادیده میگیرد
- ↑ Social Networks Spread Defiance Online - NYTimes.com
- ↑ Twitter emerges as news source during Iran media crackdown
- ↑ CNN’s Coverage of Iran Protests Criticized - NYTimes.com
- ↑ Less is more. The tweet(ed) revolution. | Matter/Anti-Matter - CNET News
- ↑ White House's Online Silence on Iranian Elections Is Gaining Notice | ۴۴ | washingtonpost.com
- ↑ جنگ اینترنتی سپاه، علیه فساد یا "تهدید نرم" ؟ رادیو بینالمللی فرانسه، ۱ اکتبر ۲۰۰۹
- ↑ «شرح ماجرای حمله به دفتر روزنامه «کلمه سبز»». موج سوم، ۴ تیر ۱۳۸۸.
- ↑ «بیانیه شماره ۸ مهندس موسوی :آمادگی دارم تا نشان دهم چگونه مجرمان انتخاباتی در کنار مسببان اصلی اغتشاشات اخیر قرار گرفتند». کلمه، ۴ تیر ۱۳۸۸.
- ↑ «دروغگویی تا کی؟». وبگاه محمد خاتمی، ۴ تیر ۱۳۸۸.
- ↑ «در نامه سرگشاده کروبی به رییس صدا و سیما مطرح شد، انعکاس وارونه اخبار جز رسالت رسانه ملی است؟». سحتم نیوز، ۲ تیر ۱۳۸۸.
- ↑ «انتقاد جبهه اصلاحات به صداوسیما و وزارت کشور». نواندیش، ۴ تیر ۱۳۸۸.
- ↑ «عکسی که عدهای را سرکار گذاشت!». خبرآنلاین، ۱ تیر ۱۳۸۸.
- ↑ «کرخ شدن بدنه بی دفاع صداوسیما». آینده نیوز، ۱۲ تیر ۱۳۸۸.
- ↑ «یک روزنامه ایتالیایی: فتوای ترور موسوی وکروبی توسط مرجعی مهم صادر شد» (فارسی). وبگاه رسمی.
- ↑ «شرایط وزارت کشور برای صدور مجوز تجمع به طرفداران موسوی» (فارسی). وبگاه رسمی.
- ↑ «شرایط صدور مجوز گردهمایی طی نامهای اعلام شد// یک بام و دو هوای وزارت کشور ادامه دارد» (فارسی). وبگاه رسمی، ۱ فروردین ۱۳۸. بازبینیشده در دی ۱۳۸۶.
- ↑ رادیو زمانه | خبر اول | ایران | حمایت هنرمندان از «جنبش حقوق مدنی» در ایران
- ↑ schrr.net
- ↑ Welcome to www.mowjcamp.ws
- ↑ جنبش راه سبز - کناره گیری اعتراض آمیز بهرام بیضایی و محمد چرمشیر از جشنواره تئاتر فجر
- ↑ www.mojesabz.net
- ↑ آفتاب - نامه کیارستمی در واکنش به دستگیری جعفر پناهی
- ↑ «درخواست دهها سینماگر ایرانی برای «آزادی نامشروط» پناهی و نوریزاد» (فارسی). رادیو فردا، ۲۳ مارس ۲۰۱۰. بازبینیشده در ۲۴ مارس ۲۰۱۰.
- ↑ «سینماگران ایران و جهان خواستار آزادی جعفر پناهی هستند» (فارسی). دویچه وله فارسی، ۲۳ مارس ۲۰۱۰. بازبینیشده در ۲۴ مارس ۲۰۱۰.
- ↑ «کشف حجاب معتمدآریا در جشنواره کن» (فارسی). الف. بازبینیشده در ۲ خرداد ۱۳۸۹.
- ↑ رادیو زمانه | رادیو سیتی | بازیگران | ممنوعالتصویر شدن فاطمه معتمدآریا
- ↑ بان جووی و اندی برای ایران خواندند, رادیو فردا
- ↑ «جلوگیری از خروج سیمین بهبهانی از ایران» (فارسی). بیبیسی فارسی، 17 اسفند 1388. بازبینیشده در 19 اسفند 1388.
- ↑ «محمدرضا شجریان در تجمع امروز». گویا نیوز.
- ↑ ۲۱۲٫۰ ۲۱۲٫۱ «شجریان: صدای مرا پخش نکنید، این صدای خس و خاشاک است!». وبگاه رسمی موج سوم، ۲۷ خرداد ۱۳۸۸. بازبینیشده در خرداد ۱۳۸۸.
- ↑ ۲۱۳٫۰ ۲۱۳٫۱ «شجریان بار دیگر رادیو و تلویزیون را از پخش آثارش منع کرد». بیبیسی فارسی، ۲۶ خرداد ۱۳۸۸.
- ↑ «حسین زمان، خواننده و استاد حامی موسوی دستگیر شد» (فارسی). انتخابنیوز. بازبینیشده در ۵ تیر ۱۳۸۸.
- ↑ «صفحهٔ آخر» (فارسی). روزنامهٔ اعتماد. بازبینیشده در ۵ تیر ۱۳۸۸.
- ↑ "به صدای بی نظیر این آهنگ ساز جوان شهرستانی گوش کنید". Retrieved ۲۰۱۰-۰۳-۲۷.
- ↑ "انتقال کهریزک از تهران به شهرستانها". Retrieved ۲۰۱۰-۰۳-۲۷.
- ↑ محسن مخملباف. «رازهای زندگی خامنهای» (فارسی). سایت محسن مخملباف. بازبینیشده در ۲۹ دسامبر ۲۰۰۹.
- ↑ محسن مخملباف. «رازهای زندگی خامنهای» (فارسی). گویانیوز. بازبینیشده در ۲۹ دسامبر ۲۰۰۹.
- ↑ محسن مخملباف. «ای یزید! تو را از تختت به زیر میکشیم! متن نامه محسن مخملباف به سیدعلی خامنهای» (فارسی). گویانیوز. بازبینیشده در ۲۹ دسامبر ۲۰۰۹.
- ↑ متن زیر شعری است بنام فقیه خوشگل که محسن نامجو در برنامهای در برلین در تاریخ سوم ژوئیه اجرا کرده است
- ↑ ویدئوی «We Shall Overcome» در وبگاه یوتیوب در یوتیوب
- ↑ جون بائز: چه سعادتمندم که زندهام و شاهد جنبش مردم ایران
- ↑ وب سایت شخصی جون بائز
- ↑ «باز هم مخالفت با نتایج انتخابات در کلن و برلین» (فارسی). دویچهوله فارسی، ۲۷ ژوئن ۲۰۰۹. بازبینیشده در ۷ مارس ۲۰۱۰.
- ↑ «دوزخ ایران در فیلمهای شکوف» (فارسی). دویچهوله فارسی، ۱۷ دسامبر ۲۰۰۹. بازبینیشده در ۷ مارس ۲۰۱۰.
- ↑ «در مخالفت و موافقت جشنواره برلین» (فارسی). دویچهوله فارسی، ۱۵ فوریه ۲۰۱۰. بازبینیشده در ۷ مارس ۲۰۱۰.
- ↑ «سید محمد خاتمی:پایان شب سیه سپید است + گزارش تصویری» (فارسی). پارلماننیوز. بازبینیشده در ۳۱ شهریور ۱۳۸۸.
- ↑ «سرود سید جواد هاشمی به عشق میرحسین موسوی» (فارسی). آفتابنیوز. بازبینیشده در ۲ مهر ۱۳۸۸.
- ↑ «نوروز وبگاه رسمی حزب مشارکت».
- ↑ BBC فارسی - ایران - ابراهیم یزدی و هاشم صباغیان بازداشت شدند
- ↑ «بازداشت گسترده فعالان سیاسی در پی حوادث روز عاشورا در ایران» (فارسی). وبگاه بیبیسی فارسی.
- ↑ توقیف پروانه فعالیت «مجمع مدرسین و محققین حوزه علمیه قم» - © 2011تمام حقوق این وبسایت بر اساس قانون کپیرایت برای رادیو فردا محفوظ است
- ↑ ۲۳۴٫۰ ۲۳۴٫۱ ۲۳۴٫۲ ۲۳۴٫۳ طائب: خرابکاریها کار بسیج نبود، برخی لباس بسیج بر تن داشتند. . رادیو فردا. بازیابیشده در ۲ ژوئیه ۲۰۰۹.
- ↑ رنج نامه فیروز آبادی خطاب به امام زمان(عج) درباره انتخابات
- ↑ آفتاب - نامه سرلشکر فیروزآبادی به امام زمان(ع) در مورد انتخابات
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی :: احمدی مقدم: بیبیسی و سفارت انگلیس مرکز هدایت آشوبهای اخیر بودند
- ↑ http://www.bbc.co.uk/persian/iran/2009/10/091020_wmj-press-freedom.shtml
- ↑ «روزنامه اعتماد ملی تا اطلاع ثانوی توقیف است». خبرگزاری مهر، ۲۶ مرداد ۱۳۸۸.
- ↑ «سردبیر روزنامه «کلمه سبز» بازداشت شد». پارلمان نیوز (پایگاه خبری فراکسیون خط امام مجلس شورای اسلامی)، ۲ تیر ۱۳۸۸. بازبینیشده در ۲ تیر ۱۳۸۸.
- ↑ خبرگزاری آفتاب-روزنامه اندیشه نو توقیف شد.
- ↑ ««بهار» توقیف شد». خبرگزاری کار ایران (ایلنا)، ۱۳۸۹/۰۱/۳۰. بازبینیشده در ۱۳۸۹/۰۱/۳۰. «روزنامهٔ بهار از سوی هیئت نظارت بر مطبوعات توقیف شد.»
- ↑ «روزنامه «حیات نو» توقیف شد». روزنامه اعتماد، ۱۸ آذر ۱۳۸۸.
- ↑ «هفتهنامه «چلچراغ» توقیف شد». رادیو فردا. بازبینیشده در ۲۲ نوامبر ۲۰۱۰.
- ↑ دور جدید اعتراضها و اعتصابهای کارگری درایران - © 2010تمام حقوق این وبسایت بر اساس قانون کپیرایت برای رادیو فردا محفوظ است
- ↑ کارگران کیان تایر، جاده تهران – اسلامشهر را مسدود کردند - © 2010تمام حقوق این وبسایت بر اساس قانون کپیرایت برای رادیو فردا محفوظ است
- ↑ نارضایتی کارگران و اعتصابات در منطقه عسلویه - © 2010تمام حقوق این وبسایت بر اساس قانون کپیرایت برای رادیو فردا محفوظ است
- ↑ اعتصاب هزاران کارگر در هفت تپه - © 2010تمام حقوق این وبسایت بر اساس قانون کپیرایت برای رادیو فردا محفوظ است
- ↑ اخراج کارگران نوشابه سازی ساسان و تهدید به اعتصاب مدیران ارشد نفتی
- ↑ مراسم روز جهانی کارگر در فضای شدید امنیتی | جامعه / حقوق | Deutsche Welle | 01.05.2010
- ↑ «اعتصاب عمومی در شهرهای مختلف کردستان». بیبیسی فارسی. بازبینیشده در ۱۳ مه ۲۰۱۰.
- ↑ «اعتصاب در برخی شهرهای کردنشین ایران در اعتراض به اعدامها». بیبیسی فارسی. بازبینیشده در ۱۳ مه ۲۰۱۰.
- ↑ «اعتصاب عمومی و حاکمیت جو پلیسی - امنیتی در شهرهای مختلف کردستان». جرس. بازبینیشده در ۱۳ مه ۲۰۱۰.
- ↑ «اتحادیه اروپا اعدامهای نوزده اردی بهشت را شدیداً محکوم کرد». خبرگزاری فرانسه (انگلیسی). بازبینیشده در ۱۳ مه ۲۰۱۰.
- ↑ عقبنشینی دولت در پی اعتصاب در بازار تهران - © 2010تمام حقوق این وبسایت بر اساس قانون کپیرایت برای رادیو فردا محفوظ است
- ↑ اعتصاب دو روزه اصناف در اصفهان و تعطیلی بازار
- ↑ BBC فارسی - صدای شما - اعتصاب بازار تهران و تبریز
- ↑ در درگیریهای بازار تهران حاجی کاشانی بازاری معروف کشته شد
جستارهای وابسته[ویرایش]
- رسیدگی قوه قضائیه ایران به موارد ترور و شکنجه
- احتمال تقلب در انتخابات ریاست جمهوری ایران (۱۳۸۸)
- کشتهشدگان اعتراضات به نتایج انتخابات ریاست جمهوری ایران (۱۳۸۸)
- فهرست بازداشتشدگان پس از انتخابات ریاست جمهوری دهم
- شکنجه معترضان به نتایج اعلام شده انتخابات ریاست جمهوری ایران (۱۳۸۸)
- کودتای ۲۲ خرداد ۱۳۸۸
- جنبش سبز
- نامه ۲۹۳ نفر
- رای من کجاست؟
- خس و خاشاک
- نماز جمعه بیستوششم تیرماه
- محاکمه متهمان حوادث پس از انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۸۸ ایران
- شعارهای سیاسی پس از اعلام نتایج انتخابات ریاست جمهوری ایران (۱۳۸۸)
- دستگیری میرحسین موسوی، مهدی کروبی و همسرانشان
پیوند به بیرون[ویرایش]
در ویکیانبار پروندههایی دربارهٔ پیامدهای انتخابات ریاست جمهوری دهم ایران موجود است. |
نوشتهها[ویرایش]
- گاهشمار صد روز اعتراض انتخاباتی در ایران، از ۲۲ خرداد تا ۳۰ شهریور ۱۳۸۸، بیبیسی فارسی
- مخملباف به عنوان سخنگوی میرحسین موسوی اعلام کودتا کرد
- مقاله نیوزویک در مورد انتخابات: این یک کودتا است
- گفتگوی بیبیسی با عبدالکریم سروش و عطاءالله مهاجرانی / ۲۷ خرداد
- جشن زوال استبداد دینی، عبدالکریم سروش
- نامه عبدالکریم سروش درباره نتیجه انتخابات
- سخنرانی علی خامنهای در نماز جمعه ۲۹ خرداد
- از دستگیر و کشته شدگان تا ۳ تیر
- انقلاب ایران، تازه آغاز شدهاست، رادیو زمانه
- گزارشی از کشتهشدگان وقایع پس از انتخابات از بیبیسی
- بحران بعد از انتخابات در ایران، اعلامیه بوسیله ریاست از جانب اتحادیه اروپا در ارتباط با بحران بعد از انتخابات در ایران.
تصاویر و فیلمها[ویرایش]
عکسهای علی زارع، بیبیسی فارسی
- صحنههایی از اعتراضها و درگیریها در تهران ۲۳ خرداد ۱۳۸۸، (در قالب نگاره و فیلم) وبگاه رادیو فردا
- تظاهرات ۲۳ خرداد در وبگاه یوتیوب:حوالی میدان ونک در یوتیوبویدیو در یوتیوبویدیو در یوتیوبویدیو در یوتیوبمقابل پارک لاله در یوتیوب
- عکسهای مراسم «جشن ۲۴ خرداد» حامیان احمدینژاد در میدان ولی عصر تهران [۳] [۴] [۵] [۶] [۷] [۸]
- فیلمی از قیام مردمی و حمله نیروهای دولتی (۲۴ خرداد ۱۳۸۸) در یوتیوب
- عکسهای ناآرامیها، فلیکر
- فیلمی از قیام مردمی و حمله نیروهای دولتی / بیبیسی
- به آتش کشیدن اتومبیل نیروی انتظامی در یوتیوب
- تظاهرات ۲۵ خرداد میدان آزادی -انقلاب در یوتیوب:ویدیو در یوتیوبویدیو در یوتیوبویدیو در یوتیوبویدیو در یوتیوبویدیو در یوتیوب[۹][۱۰] ویدیو در یوتیوب
- تظاهرات ۲۵ خرداد میدان آزادی -انقلاب (تیراندازیها): ویدیو در یوتیوب[۱۱] [۱۲] ویدیو در یوتیوبویدیو در یوتیوب
- تصاویر تظاهرات ۲۵ خرداد: [۱۳] [۱۴] [۱۵]
- تیراندازی بسیج اسلامی به سوی مردم:[۱۶]
- راهپیمایی گسترده مردم اصفهان در اعتراض به نتایج آرا در ۲۵ خرداد در یوتیوب
- تجمعات در بزرگداشت کشتهشدگان: ویدیو در یوتیوب
- صحنههایی از برخورد نیروهای امنیتی با معترضان در وبگاه رادیو فردا
- آتش زدن عکس احمدینژاد با شعار مرگ بر دیکتاتور در یوتیوب
- ضرب و شتم چند دختر جوان توسط پلیس ضد شورش دولتی در یوتیوب
- حمله بسیجیان به مجتمع مسکونی سبحان در یوتیوب
- شعار بر ضد احمدینژاد در مترو در یوتیوب
- اصابت گلوله به سر یکی از شرکت کنندگان در راهپیمایی ۲۵ خرداد در یوتیوب
- تظاهرات ۲۷ خرداد/ تهران/ خیابان کریمخان در یوتیوب
- برج سینا مورد هجوم موتورسواران لباس شخصی قرار گرفت+فیلم و عکس
- تظاهرات ۲۸ خرداد/ تهران/ میدان امام (توپخانه):ویدیو در یوتیوبویدیو در یوتیوببلوار کشاورز: ویدیو در یوتیوب
- حمله لباس شخصیها به تجمعکنندگان در رشت/ ۲۸ خرداد در یوتیوب
- بستن شال سبز به مجسمه فردوسی به نشانه اعتراض- ۲۸ خرداد- تهران میدان فردوسی در یوتیوب
- بانگ گسترده الله اکبر در سطح شهر توسط معترضان پس از سخنرانی خامنهای در ۲۹ خرداد در یوتیوب
- تصاویر اعتراضات در سی خرداد
- ویدئوهای کشتار سی خرداد: ندا در یوتیوب، پسری در تهران در یوتیوب، جوانی در شیراز در یوتیوبجوانی در تهران در یوتیوبجوانی در تقاطع رودکی-آزادی در یوتیوباصابت تیری بر سر یکی از معترضان در یوتیوب
- شعار مرگ بر خامنهای در تهران
- تظاهرات سیویکم خرداد در یوتیوب
- روزنامه بوستون گلوب از تظاهرات
- شعار مرگ بر جمهوری اسلامی در تظاهرات در یوتیوب
- ویدیوهای اعتراضات و تجمعات معترضان در نماز جمعه ۲۶ تیر: تقاضای رفسنجانی برای عدم دادن شعار در یوتیوب، تجمع خیابان قدس در یوتیوب، تجمع خیابان فلسطین در یوتیوب، درگیری با نیروهای امنیتی در یوتیوب، شعار در اطراف دانشگاه در یوتیوب، سردر دانشگاه تهران در یوتیوب، شلیک گاز اشک آور در یوتیوب، سردادن شعار توسط معترضان در یوتیوب، تشویق معترضان در یوتیوب
- تصاویری از اعتراضات مردمی و برخی جانباختگان به همراه سرود انقلابی «ای شهید» در یوتیوب
- فیلم سخنرانی شیرین عبادی در «روز جهانی اتحاد برای ایرانیان» در آمستردام در یوتیوب
- فیلم ضرب و شتم معترضان در ۸ مرداد (چهلم کشته شدگان) توسط پلیس و شلیک گاز اشک آور توسط پلیس در یوتیوب
- فیلم تجمع معترضان در گورستان بهشت زهرا در ۸ مرداد در یوتیوب
|
|
|
|
|
|
- اعتراضات دانشجویی در ایران
- اعتراضها در ایران
- انتخابات ریاست جمهوری ایران (۱۳۸۸)
- ایران در ۱۳۸۸
- ایران در ۱۳۸۹
- ایران در ۱۳۹۰
- ایران در ۲۰۰۹ (میلادی)
- ایران در ۲۰۱۰ (میلادی)
- پیامدهای اعلام نتایج انتخابات ریاست جمهوری ایران (۱۳۸۸)
- تاریخ سیاسی ایران
- تاریخ معاصر ایران
- تاریخچه حقوق مدنی و آزادیها در ایران
- توییتر
- تظاهراتها
- تظاهراتهای ۲۰۱۰ (میلادی)
- جنبش حقوق مدنی
- جنبشهای دموکراسی در ایران
- جنگهای کثیف
- سوء رفتار پلیس در ایران