حمدالله مستوفی
حمدالله، یا حمد بن تاجالدین ابیبکر بن حمد بن نصر مستوفی قزوینی، نام کامل جغرافیدان، مورخ، شاعر و نویسنده ایرانی[۱][۲][۳] قرن هشتم است.
وی از خاندان مستوفیان قزوین است که مدتها متصدی حکومت آن شهر بودند. پدر حمدالله و نیز خود او با عنوان «مستوفی» در دستگاه ایلخانان خدمت میکردند و حمدالله خود از نزدیکان خواجه رشیدالدین فضلالله بود و پس از او نیز همچنان سمت خود را در کارهای دیوانی حفظ نمود.
حمدالله مستوفی متولد به سال ۶۸۰است و وفات او در سال ۷۵۰ ه. ق اتفاق افتادهاست و مزارش در محله ملکآباد قزوین باقی است.[۴] آرامگاه او در شهر قزوین، خیابان طالقانی، خیابان ملکآباد سابق، کوچه مستوفی واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۰ بهمن ۱۳۱۸ با شمارهٔ ثبت ۳۳۲ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است و از اماکن مورد احترام اهالی این شهر به حساب میآید.[۵]
آثار[ویرایش]
از حمدالله مستوفی، سه اثر باقیست:
- تاریخ گزیده: این کتاب در خلاصه تاریخ عالم -تاریخ عمومی، تاریخ اسلام و تاریخ ایران تا زمان نویسنده- به نام «غیاث الدین محمد» نگاشته شدهاست. در پایان کتاب دو فصل دیگر نیز، یکی در تاریخ علما و شعرای عرب و عجم و دیگری در تاریخ قزوین و بیان احوال اهل علم و ادب آن شهر وجود دارد. این کتاب در یک مقدمه و ۶ باب در سال ۷۳۰ ه. ق به پایان رسیدهاست.
- نزهت القلوب: این کتاب در جغرافیا است و در سال ۷۴۰ ه. ق نگارش آن به پایان رسیدهاست. این کتاب را از اولین دائرةالمعارفهای فارسی به حساب آوردهاند.[۶]
- ظفرنامه: منظومه ظفرنامه در هفتاد و پنج هزار بیت به وزن شاهنامه در سال ۷۳۵ ه. ق به پایان رسید. ظفرنامه به سه کتاب یا سه قسم تقسیم میشود، کتاب نخست در تاریخ عرب (قسم اسلامی)، کتاب دوم در تاریخ عجم (قسم احکام) و کتاب سوم در تاریخ مغول (قسم سلطانی).
پانویس[ویرایش]
- ↑ Lewis, ed. by B. (1986). Encyclopedia of Islam, Vol 3, H - Iram (Photomechan. repr. ed.). Leiden [u.a.]: Brill [u.a.] p. 122. ISBN 9004081186.
- ↑ André Godard, "The art of Iran", Praeger, 1965. pg 234: "Hamd Allah Mustawfi Qazwini. Persian historian and geographer, born in 680 H (AD 1281-1282). "
- ↑ Carole Hillenbrand, "Turkish myth and muslim symbol: the battle of Manzikert", Edinburgh University Press, 2007. pg 97: "The Persian chronicler Hamdallah .."
- ↑ شورای گسترش زبان و ادبیات فارسی
- ↑ زندگینامه حمدالله مستوفی قزوینی citytomb.com
- ↑ رفیعی، علی؛ تاریخچهٔ دائرةالمعارف نویسی در جهان، نامه ی شهیدی، گردآورنده: علی اصغر محمدخانی، تهران، طرح نو، چاپ اول، ۱۳۷۴، ص۶۵۸.
منابع[ویرایش]
- کتاب مرجعشناسی و شناخت خدمات مرجع: نوشته دکتر نورالله مرادی
- حمدالله مستوفی
- مشاهیر قزوین، مهدی نورمحمدی، چاپ سوم 1389.
- افراد ایرانیتبار در سده ۱۴ (میلادی)
- اهالی قزوین
- تاریخنگاران اهل ایران
- تاریخنگاران سده ۱۴ (میلادی)
- جغرافیدانان اسلام در قرون وسطی
- جغرافیدانان فارسیزبان دوران قرون وسطی
- خاکسپاریها در قزوین
- دانشمندان اهل ایران
- درگذشتگان ۱۳۴۹ (میلادی)
- درگذشتگان ۷۵۰ (قمری)
- زادگان ۱۲۸۱ (میلادی)
- زادگان ۶۸۰ (قمری)
- شاعران ایران بزرگ
- شاعران فارسیزبان سده هشتم (قمری)
- شاعران مرد اهل ایران
- مردم شاهنشاهی ایلخانی
- نویسندگان اهل ایران
- نویسندگان مرد اهل ایران