ابن راوندی

ابو الحسن احمد بن یحیی بن اسحاق راوندی معروف به ابن راوندی از اهالی روستای راوند کاشان، متولد سال ۲۱۰ هجری قمری که در ۴۰ سالگی درگذشت.

دوران زندگی او با تحولات مذهبی و فکری عظیمی روبرو بود وی در ابتدا یکی از بزرگان معتزله قرن سوم هجری محسوب می‌گردید لیکن تغییر عقیده داد و در کتاب «فضیحه المعتزله» که آن را در پاسخ به کتاب جاحظ با نام «فضیلت معتزله» نوشت بشدت از معتزله انتقاد کرد. آنگاه برای مدت کوتاهی به مذهب تشیع گروید و کتاب «الامامت» از آثار دوره کوتاه تشیع اوست، اما ملاقات او با ابوعیسی الوراق ملحد باعث خروج او از تشیع و اسلام گردید و از آن پس به یکی از مهمترین ندانم‌گرایان و زندیقان تاریخ اسلام تبدیل شد.

بجز آنچه دشمنانش از وی نقل می‌کنند یا شیفتگانش به او نسبت می‌دهند چیزی از تالیفات وی بما نرسیده‌است. کتاب «الانتصار» از خیاط معتزلی در رد و تکذیب مباحث ابن راوندی در بطن کتاب الزمرد به تحریر درآمده و به لطف الخیاط اطلاع از قسمت‌های زیادی از کتاب زمرد برای ما مقدور گشته‌است.

ابن ندیم در «الفهرست» به نقل گروهی نوشته که ابن راوندی در پایان عمر توبه کرد و از گذشتهٔ خود اظهار ندامت نمود.

تألیفات ابن راوندی

• کتاب التاج
• کتاب التعدیل و التجویر
• کتاب الزمرد
• کتاب الفرند
• کتاب الدامق
• کتاب اجتهاد الرای
• کتاب الزینه

منابع

• دائرةالمعارف فارسی، به سرپرستی غلامحسین مصاحب
• زبان و ادب فارسی در قلمرو عثمانی، محمدامین ریاحی، تهران ۱۳۶۹
• الفهرست، ابن ندیم، تحقیق: رضا تجدّد