استان زنجان
مختصات: ۳۶°۳۰′ شمالی ۴۸°۲۰′ شرقی / ۳۶.۵۰۰° شمالی ۴۸.۳۳۳° شرقی
| زنجان | |
|---|---|
 |
|
| مرکز | زنجان |
| مساحت | ۲۱٬۷۷۳ کیلومترمربع |
| جمعیت (۱۳۹۰) | ۱٫۰۱۵٫۷۳۴[۱] |
| پراکندگی | بیشترین جمعیت با ۴۵٫۲۲ درصد در شهرستان زنجان |
| تعداد شهرستان‌ها | ۸ |
| منطقه زمانی | IRST (گرینویچ+۳:۳۰) |
| -تابستان (دی‌اس‌تی) | IRDT (گرینویچ+۴:۳۰) |
| نماینده ولی فقیه | علی خاتمی |
| استاندار | اسدالله درویش امیری |
استان زنجان یکی از استان‌های ایران است که در شمال غربی ایران قرار گرفته است. مرکز این استان شهر زنجان است. استان زنجان دارای ۸ شهرستان و ۱۲۱۰ آبادی است که از این تعداد، ۹۷۸ آبادی دارای سکنه و بقیه خالی از سکنه می‌باشند.[۲][پیوند مرده]
محتویات
- ۱ تقسیمات اداری
- ۲ طبیعت و جغرافیای طبیعی
- ۳ مردم
- ۴ تاریخچه
- ۵ غذای سنتی استان
- ۶ صنایع دستی استان
- ۷ مشاهیر زنجان
- ۸ محصولات کشاورزی استان
- ۹ اقلیم
- ۹.۱ حوزه‌های آبخیز
- ۹.۲ رودخانه‌ها
- ۹.۳ دریاچه آبشار و تالاب‌ها
- ۹.۴ کاریزها
- ۹.۵ چشمه‌های آب گرم
- ۹.۶ عوارض طبیعی
- ۹.۷ غارها
- ۹.۸ ارتفاعات
- ۹.۹ مهمترین کوه‌های استان عبارتند از
- ۹.۱۰ ابدال
- ۹.۱۱ بابا گیلدر
- ۹.۱۲ بلقیس
- ۹.۱۳ چال
- ۹.۱۴ صندوق سندران
- ۹.۱۵ قبله داغ
- ۹.۱۶ لعل کان
- ۹.۱۷ جنگلها
- ۹.۱۸ مراتع
- ۹.۱۹ مناطق حفاظت شده
- ۱۰ آثار باستانی
- ۱۱ صنایع استان
- ۱۲ گمرکات
- ۱۳ آموزش
- ۱۴ بهداشت و درمان
- ۱۵ راه‌ها و مسیرهای مواصلاتی
- ۱۶ سدها
- ۱۷ نیروگاه‌ها
- ۱۸ نیروهای مسلح
- ۱۹ روستاها
- ۲۰ جستارهای وابسته
- ۲۱ منابع
- ۲۲ پانویس
- ۲۳ پیوند به بیرون
تقسیمات اداری[ویرایش]
هم‌اکنون استان زنجان دارای ۸ شهرستان، ۱۶ بخش، ۴۶ دهستان و ۱۹ شهر است. شهرستانهای آن شامل زنجان، طارم، ماهنشان، خدابنده، ایجرود، ابهر، خرمدره و سلطانیه می‌باشند.
قزوین در سال ۱۳۷۳ از استان زنجان جدا شد و به استان تهران پیوست، و در سال ۱۳۷۶ به استان قزوین مبدل شد.[۳]
بر پایهٔ دومین قانون تقسیمات کشوری و وظایف فرمانداران و بخشداران (مصوب ۳ بهمن ۱۳۱۶ خورشیدی)، اراک در کنار زنجان جزء استان یکم قرار گرفت. اراک در ۱۹۶۳ میلادی از استان یکم جدا شد.[۴][۵]
طبیعت و جغرافیای طبیعی[ویرایش]
استان زنجان در شمال غرب فلات ایران قرار گرفته‌است. وسعت استان برابر ۲۲۱۶۴ کیلومتر مربع و۱/۴۳ درصد کل کشور را شامل می‌شود. جمعیّت استان بر اساس آخرین آمار ۱٫۰۱۵٫۷۳۴ نفر است[۱] .
رودهای مهم در این استان قزل‌اوزن، زنجان رود، شورکات (رود کبیر یا ابهر رود) است. بلندترین نقطه استان در ارتفاعات تخت سلیمان (بیش از ۳۰۰۰ متر) و کمترین در قزل‌اوزن در گیلوان (بیش از ۳۰۰ متر) می‌باشد. آثار تاریخی شامل سلطانیه، بازار زنجان، مجموعه رختشویخانه، موزه مردان نمکی، مسجد جامع زنجان، مقبره قیدار نبی در شهرستان خدابنده، حمام یان یان ،تپه خالصه درخرمدره ،آرامگاه پیر احمد زهرنوش، امامزاده زیدالکبیر در ابهر، عمارت ذوالفقاری و معبد داش کسن است.
تنوع آب وهوایی این منطقه موجب ایجاد گونه‌های متفاوتی از زندگی جانوری شده‌است. وجود گونه‌های متفاوتی از حیوانات وحشی و پرندگان مهاجر وجانوران آبزی گردشگران بسیاری را در مواقعی که شکار مجاز است به این منطقه جذب می‌کند. از ۲۵ سال پیش ناحیه بزرگی به نام انگوران از طرف سازمان محیط زیست، منطقه حفاظت شده اعلام گردیده‌است. به دلیل شرایط کوهستانی این ناحیه و تأثیرات جریانات جوی مرطوب شمال غربی و غربی آب و هوای استان را می‌توان تبیین نمود. آب وهوای کوهستانی با زمستانی بسیار سرد و برفی و تابستانی دلپذیر و فصول بهار و تابستان بهترین زمان برای گذراندن اوقات فراغت در این استان هستند. میزان بارندگی در بهار و زمستان نسبت به سایر فصول در این استان بیشتر است. پوشش گیاهی استان در مناطق مختلف متغیر بوده ولی در مجموع از جنگلها و چراگاه‌هایی با چشم‌انداز زیبا تشکیل شده‌است.
غارهای استان عبارت‌اند از غار کتله خور و گلجیک و غار خرمنه سر. غار کتله خور که از همه اینها دیدنی تر و بزرگ‌تر است و یکی از پدیده‌های طبیعی بسیار زیبای ایران محسوب می‌شود در ۸۰ کیلومتری جنوب خدابنده قرار گرفته‌است. این غار از سه طبقه تشکیل شده و دارای تونلهای فرعی و استالاکتیت و استالاگمیت‌ها و ستونهای بسیار در گذرگاه‌های اصلی است و قندیلهای مخروطی آویزان از سقفها در اثر داشتن ناخالصیها رنگهای متنوع به خود گرفته‌اند و آنها که ترکیبات به همراه نداشته و یا کمتر دارند به صورت بلورهای شیشه‌ای بسیار شفاف مشاهده می‌شوند.
از رودهای مهم استان قزل اوزن است که رودی جوشان و خروشان است و از کوه‌های کردستان سرچشمه گرفته و پس از توقفی در پشت سد منجیل نهایتاً وارد دریای خزر می‌گردد. از دیگر رودخانه‌ها زنجانرود، ابهررود، سجاس رود و خرا رود را می‌توان نام برد. همچنین چشمه‌های آب معدنی استان عبارت‌اند از چشمه آبگرم وننق، چشمه آبگرم ابدال، چشمه آبگرم گرماب و چشمه آبگرم حلب انگوران.
مردم[ویرایش]
در حال حاضر مردم استان زنجان به زبان ترکی آذربایجانی سخن می‌گویند.[۶] البته هنوز بیش از ۱۰ روستا در شهرستانهای طارم و ایجرود به زبان دیرین آذربایجان یعنی تاتی تکلم می‌کنند.[۷][۸] از جمله این روستاها می‌توان به خوئین و نوکیان اشاره کرد.
حمدالله مستوفی در کتاب نزهة القلوب که در حدود سال ۷۴۰ق نوشته شده مردم زنجان را سنی مذهب معرفی می‌کند. اما در دوران صفویه با حمایت صفویان از مذهب شیعه به تدریج مذهب تشیع رواج یافته‌است.
نظرسنجی سال ۱۳۸۹ طی پژوهشی که شرکت پژوهشگران خبره پارس به سفارش شورای فرهنگ عمومی در سال ۸۹ انجام داد و بر پایه یک بررسی میدانی و یک جامعه آماری از میان ساکنان ۲۸۸ شهر و حدود ۱۴۰۰ روستای سراسر کشور، درصد اقوامی که در این نظر سنجی نمونه گیری شد در استان زنجان به قرار زیر بود: ۱٫۱فارس (۷٪ مرد، ۱٫۳٪ زن)، ۹۸٫۴ ترک (۹۸٫۴٪ مرد، ۹۴٫۴٪ زن) و ۰٫۵ بدون جواب بودند.[۹]
تاریخچه[ویرایش]
قدمت آن متعلق به اواخر هزاره دوم قبل از میلاد است. مرکز این استان کهنسال در قبل از اسلام زنگان یا زندیگان و به معنای منسوب به کتاب زند نام داشته‌است که پس از استیلای اعراب بنا به ضرورت تلفظ معرب به زنجان تغییر یافته‌است. این استان از قدیم به سبب قرار گرفتن در حاشیه جاده ابریشم و راه تجاری مسیر هند و چین به اروپا دارای اهمیت خاصی بوده‌است. استان بر اساس آخرین تقسیمات کشوری در سال ۱۳۷۶ دارای هشت شهرستان به نامهای زنجان-[ سلطانیه]-خرمدره-خدابنده-ایجرود-طارم و ماهنشان است. ودر مرداد سال۱۳۹۲شهرستان سلطانیه به آن اضافه شد ودارای هشت شهرستان شد.
بنای عظیم گنبد سلطانیه که بعد از کلیسای جامع فلورانس و ایاصوفیه در استانبول عظیم‌ترین گنبد تاریخی جهان بشمار می‌آید، در این استان قرار دارد.
همچنین معبد داش کسن باقی‌مانده از زمان سلسله ساسانیان نیز از آثار تاریخی این استان است.
این استان در مقطعی در زمان قاجار با نام ایالت خمسه خوانده می‌شد.
غذای سنتی استان[ویرایش]
از غذاهای سنّتیِ این استان می‌توان به جغور بغور و آش ترش اشاره کرد.
صنایع دستی استان[ویرایش]
- ملیله کاری
از کارهای دستی بومی زنجان ساخت وسایل نقره‌ای و به ندرت طلائی به صورت ملیله کاری است که در اوایل فقط در زنجان معمول بوده که در زمان رضاخان تعدادی از هنرمندان زنجانی به تهران و اصفهان کوچ کردند و این هنر ظریف را در آن شهرها رواج دادند.
- چاروق دوزی
چاروق دوزی یکی دیگر از هنرهای دستی است که دستهای ظریف هنرمندان زنجانی در تولیدات آن مهارت ویژه‌ای دارند. این چاروقها مشخصاً زنانه بوده و استفاده از آن جنبه تشریفاتی و تفننی دارد.
- چاقوسازی
چاقو سازی در زنجان که با مهارت خاصی به دست استادان این صنعت ساخته می‌شود با ویژگی‌هایی همچون ظرافت، تناسب، تنوع، قدرت برش و آبکاری الکتریکی تیغه از شهرت فراوانی بر خوردار است.
- مسگری
با ممنوعیت استفاده از طلا و نقره برای ساخت ظروف در دوره اسلامی، روند استفاده از فلزاتی چون مس به دلیل اینکه مس فلزی چکش خوار، شکل پذیر با قابلیت تورق و مفتول شدن و اجرای تزئینات مختلفی چون مشبک کاری، قلمزنی، حکاکی، فلزکوبی، ترصیع و کنده کاری است، رواج یافت.
با توجه به کشف کوره ذوب مس در «سگز آباد» قزوین واقع در «تپه قبرستان»، نزدیک بودن این منطقه از لحاظ جغرافیایی به زنجان و نیز وجود معادن بزرگ مس در منطقه می‌توان به قدمت استفاده از این فلز در زنجان پی برد.
ظروف تولید مسی در زنجان عبارتند از: آفتابه، تیان، طشت، تونگ، حناخور و روشل
- فرش و گلیم
فرش و گلیم و جاجیم زنجان از معروفیت خاصی برخوردارند. فرش بافی در زنجان یکی از صنایع با قدمت زیاد است که نقش قابل توجهی در صادرات فرش ایران ایفا می‌کند. فرشهای صادراتی زنجان از بهترین جلوه‌های فرهنگی این استان هستند. به طوریکه فرش بافان این خطه هنر و مهارت خود را در راستای تکامل هنر سرزمینشان قرار داده‌اند و از آن به عنوان منبع درآمد نیز استفاده می‌کنند. در سال بیش از ۶۰۰۰۰ تخته فرش در سراسر استان بافته می‌شود که عمده آنها مربوط به اتحادیه بافندگان فرش دستی و شرکتهای مختلف است. طرحهایی که در فرش زنجان استفاده می شود عبارتند از: ریز ماهی و ماهی درهم و نقشه قلتوق و بیجار و افشار.
- تذهیب
- تراش سنگهای قیمتی
- رنگرزی
- سرمه دوزی
- منبت کاری
- نگارگری
- مصنوعات چرمی
- معرق چوب
- قلم زنی
مشاهیر زنجان[ویرایش]
|
|
خاندان‌ها[ویرایش]
- ایلات خمسه، شامل شاه سون، اصانلو، مقدم، بیات، خدابنده لو
- خاندان مظفری
- خاندان مقدم مراغه
- خاندان بزرگ فاضلی
- خاندان افشار
محصولات کشاورزی استان[ویرایش]
محصولات عمده کشاورزی استان که اکثراً صادر هم می‌شوند[نیازمند منبع] عبارت‌اند از: انجیر، برنج، انگور، زردآلو، سیب، لوبیا (منطقه هیدج)، خیار، پیاز، گردو، فندق و بادام، زیتون، انار و سیر. ، کلم سفید (که طرفداران زیادی دارد) و زیتون و انار و برنج سیر و انجیر از محصولات عمده شهرستان طارم به شمار می‌رود.
زنجان در تولید محصول زیتون مقام اول کشوری، تولید انگور مقام هفتم، تولید سیب مقام هفتم و حبوبات مقام دهم را در اختیار دارد.[۱۱]
زراعت[ویرایش]
استان زنجان با ۸۸۳۰۰۰ هکتار اراضی قابل کشاورزی ۴٫۷۷ درصد اراضی کشاورزی کل کشور را دارا بوده و مساحت اراضی آبی کشاورزی استان نیز ۱۶۸۳۹۵ هکتار (۲ درصد اراضی کشور) می‌باشد؛ بنابراین زنجان همواره بعنوان قطب کشاورزی در کشور مطرح است.[۱۱]
باغداری[ویرایش]
دامداری[ویرایش]
مرغداری[ویرایش]
این استان دارای ۸۳ واحد مرغداری گوشتی و ۴ واحد مرغ تخم‌گذار می‌باشد.[۱۲]
بر اساس آمارهای موجود در سال ۱۳۹۲ سالانه ۱۱ میلیون و ۸۹۵ هزار و ۴۱۶ قطعه جوجه گوشتی و ۲۴۴ هزار و ۵۰۰ قطعه جوجه تخم‌گذار و همچنین ۲۷۳ هزار و ۴۵ قطعه جوجه مادر در این استان جوجه ریزی شده است.[۱۳]
همچنین یک واحد مرغ مادر بومی به ظرفیت ۱۳هزارو ۱۰۰ قطعه در سال و ۴ واحد بوقلمون گوشتی با ظرفیت ۲۶هزارو ۶۰۰ قطعه در هر دوره پرورش داده می‌شود.[۱۲]
زنبورداری[ویرایش]
بر اساس آمارهای سال ۱۳۹۰ تعداد ۲۵۷۹ کندو بومی ۷۸۰۱۰ کندو مدرن در این استان موجود می‌باشد؛ که سالانه پانصد و یازره کیلو عسل تولید می‌کنند.[۱۴]
پرورش ماهی[ویرایش]
واحدهای پرورش ماهیان گرم آبی و ماهیان سردآبی صنعتی و نیمه صنعتی در این استان موجود می‌باشد.[۱۴]
صنایع تبدیلی کشاورزی[ویرایش]
اقلیم[ویرایش]
حوزه‌های آبخیز[ویرایش]
حوزه‌های آبخیز استان شامل رودخانه قزل اوزن با سطح حوزه ۱۷۳۲۸ کیلومتر مربع و رودخانه شورکات و خرارود با وسعت ۴۸۳۶ کیلومتر مربع می‌باشد که متوسط خروجی آب سالانه استان در ایستگاه گیلوان رودخانه قزل اوزن ۳ میلیارد و ۸۴۰ میلیون متر مکعب و در رودخانه ابهر رود ۷۸ میلیون متر مکعب و خرارود ۵۰ میلیون متر مکعب می‌باشد.[۱۵]
رودخانه‌ها[ویرایش]
رود خانه قزل اوزن
شورکات (ابهر رود)[۱۶] رود انگوران چای
دریاچه آبشار و تالاب‌ها[ویرایش]
کاریزها[ویرایش]
|
چشمه‌های آب گرم[ویرایش]
|
|
عوارض طبیعی[ویرایش]
صخره قیرخ ایاق (به فارسی: هزار پا)
غارها[ویرایش]
تا کنون شش غار در استان زنجان کشف شده است.[۱۹]
|
ارتفاعات[ویرایش]
این استان به طور متوسط حدود ۱۵۰۰ متر از سطح دریا ارتفاع دارد. پست‌ترین نقطه داخل آن با ارتفاع ۳۰۰ متر در منطقه گیلوان ار توابع طارم بوده و بلندترین قله آن با ارتفاع بیش از ۳۰۰۰ متر در کوه‌های تخت سلیمان در ارتفاعات شهرستان ماه نشان واقع شده است.[۲۰]
قیز قالاسی با ارتفاع ۳۲۱۴ متر در بخش انگوران شهرستان ماه نشان واقع شده و از بلندترین قله‌های استان زنجان به شمار می‌آید.
کوه‌ها[ویرایش]
بیش از ۲۷۴ کوه در استان زنجان شناسایی شده‌اند که قسمتی از این ارتفاعات به طور سلسله وار دامنه‌های حاصلخیزی دارند.[۲۱]
- رشته کوه‌های شمالی:
مشتمل بر بخشی از البرز غربی و دامنه‌های جنوبی کوهستان تالش که مهمترین آنها عبارتند از: طالقان، تخت سلیمان، سیالان و الموت در البرز.
- رشته کوه‌های غربی و جنوب غربی:
شامل کوه‌های دمیرلو، جهان‌داغ و قیدار.
- رشته کوه‌های مرکزی:
که استان را از دشت قزوین جدا می‌کنند و عبارت‌اند از: چرگر، سندان داغی، ملاداغی و پوتالی.
مهمترین کوه‌های استان عبارتند از[ویرایش]
ابدال[ویرایش]
این کوه که از کوه‌های بلند استان به شمار می‌رود، در شمال روستای خورجهان، از توابع دهستان انگوران واقع شده است و ۳۰۹۹ متر ارتفاع دارد. رودخانه‌های انگور چای، تخته یورد و دربند از این کوه سرچشمه می‌گیرند. دامنه‌های جنوبی این کوه به دهستان انگوران، و دامنه‌های شمالی آن به دهستان اوریاد مشرف است.
بابا گیلدر[ویرایش]
این کوه با ارتفاع ۲۸۵۰ متر، در ۹۵ کیلومتری جنوب غربی زنجان و در غرب روستای حلب از توابع دهستان انگوران واقع شده و سرچشمه اصلی رود حلب است. دامنه‌های شرقی آن به دهستان انگوران، و دامنه‌های غربی آن به دهستان احمدآباد سفلی (از توابع شهرستان میاندوآب) مشرف است و جزو کوهستان قرّداغ به شمار می‌آید.
بلقیس[ویرایش]
این کوه در ۱۲ کیلومتری روستای یاستی قلعه، از توابع دهستان انگوران قرار گرفته است و ۳۳۳۲ متر ارتفاع دارد. این کوه سرچشمه رودخانه‌های بالاجوجه و انگوران چای، و بلندترین قله کوهستان قرخ بلاغ (چهل چشمه) است. چشمه‌های بسیاری از دامنه‌های این کوه می‌جوشند.
چال[ویرایش]
این کوه در قسمت شمال غربی روستای خورجهان، از توابع دهستان انگوران واقع شده است و ۳۰۵۰ متر ارتفاع دارد. این کوه سرچشمه رودخانه‌های انگوران چای و تخته یورد است.
صندوق سندران[ویرایش]
این کوه با ارتفاع ۳۲۱۴ متر، در جنوب روستای علم کندی، از توابع دهستان اوریاد واقع شده است و سرچشمه رودخانه‌های انگوران چای، قلعه چای، تخته یورد و بالاجوجه است.
این کوه، از نظر ارتفاع، دومین قله مرتفع کوهستان قرخ بلاغ (چهل چشمه) محسوب می‌شود.
قبله داغ[ویرایش]
این کوه با ارتفاع ۳۲۰۵ متر، در غرب روستای زرین آباد از توابع دهستان اوریاد واقع شده است و سرچشمه رود قلعه چای است.
لعل کان[ویرایش]
این کوه با ارتفاع ۳۰۵۰ متر، در جنوب غربی روستای یاستی قلعه، از توابع انگوران واقع شده است و سرچشمه رودخانه‌های کاکا، انگوران چای و قره‌قیه است.
این کوه، از شمال غربی به کوه بلقیس، و از شرق به کوه قزلر قلعه سی متصل است و از کوه‌های کوهستان قبرخ بلاغ (چهل چشمه) است.
علاوه بر این کوه‌ها، استان زنجان دارای قله‌ها و بلندیهای مهم دیگری نیز هست که از آن جمله می‌توان به کوه‌های یان بلاغ (۲۹۷۲ متر)، داغی (۲۸۶۱ متر)، سندان داغ (۲۵۸۰ متر)، آرگون (۲۹۲۴ متر)، جانقورتاران (۲۵۸۰ متر)، چال خاتون (۲۹۹۳ متر)، چنوباشی (۲۹۵۰ متر)، سفید (۲۹۳۳ متر)، کوه سندان، کوه دوشاخ، دینگه (کوه)، کوه آق‌داغ، کوه تکه‌قیه‌سی اشاره نمود.[۲۲]
دشت‌ها[ویرایش]
دشت‌های استان زنجان عبارتند از دشت زنجان، سلطانیه، ابهر، خرم دره، گرماب، زری آباد، گل تپه، سجاس، حلب، ماه نشان، انگوران، دندی، قیدار و طارم علیا.
جنگلها[ویرایش]
از مساحت ۲۲۱۶۴۰۰ هکتاری استان ،۱۲۳۴۶۱۳ هکتار یعنی حدود ۵۶٪ آن شامل اراضی منابع ملی است و از این اراضی ملی ۹۷۳۵۵ هکتار آن شامل جنگلهای طبیعی استان می‌باشد. به عبارت دیگر ۹/۷٪ عرصه‌های ملی و ۴/۴٪ مساحت کل استان را مناطق جنگل طبیعی تشکیل می‌دهد و با احتساب مساحت حدود ۱۷۰۰۰ هکتاری جنگلهای دست کاشت، سرانه جنگل در استان زنجان ۱۲/۰ هکتار برای هر نفر می‌باشد.
مناطق جنگلی استان زنجان با مساحت ۹۷۵۵۳ هکتار در ارتفاعات شمالی و جنوبی رودخانه قزل اوزن در شهرستان طارم، ارتفاعات شمال غربی شهرستان زنجان، ارتفاعات شمال شرقی شهرستان ماهنشان و ارتفاعات شمال شرقی شهرستانهای ابهر و خرمدره واقعند. گونه‌های غالب این جنگلها، ارس، بنه، زالزالک، سیاه تلو، بادام کوهی، گیلاس وحشی و شیر خشت می‌باشد
جنگلهای دست کاشت[ویرایش]
استان زنجان با داشتن بیش از ۱۷۰۰۰هکتار جنگل دست کاشت یکی از قطب‌های تولید صنوبر به منظور تأمین نیاز سلولزی کشور به شمار می‌آید.[۱۵]
زنجان دومین استان کشور در توسعه زراعت چوب است.[۲۳]
مراتع[ویرایش]
سطح کل مراتع استان در حدود ۲/۱ میلیون هکتار بوده که ۴۲۰ هزار هکتار آن جزء مراتع ییلاقی، ۳۰ هزار هکتار جزء مراتع قشلاقی و ۷۵۰هزار هکتار جزء مراتع میانبند می‌باشد. ۷٪ از مراتع استان جزء مراتع خوب، ۶۰٪ دارای وضعیت متوسط و ۳۳٪ جزو مراتع فقیر و یا غیرقابل بهره‌برداری می‌باشد. سطح کل مراتع استان ۱۱۳۷۰۶۰هکتار برآورد شده است.[۱۵]
جغرافیای گیاهی[ویرایش]
استان زنجان براساس تقسیم‌بندیهای بزرگ جغرافیائی گیاهی، جزء مناطق نیمه استپی، کوه‌های مرتفع و جنگلهای خشک بوده و بعنوان زیربخشهایی از ناحیه بزرگ ایران و تورانی محسوب می‌گردد. تأثیر عوامل اکولوژیکی، بخصوص میزان نزولات آسمانی و پراکنش آن پستی و بلندی و وضعیت خاک بر پوشش گیاهی کاملاً مشهود است.[۱۵]
از مهمترین جوامع گیاهی موجود استان می‌توان به جوامع گیاهی ذیل اشاره نمود:
- جامعه گیاهی درمنه (Artemisia)
- جامعه گیاهی درمنه- گون- آویشن (Artemisia-Astragallus-Thymus)
- جامعه گیاهی گندمیان – گون (Grasses-Astragallus)
- جامعه گیاهی بالشتکی‌ها (بوته‌های تیغدار پهن)
- جامعه گیاهی گندمیان (Grasses)
مناطق حفاظت شده[ویرایش]
|
آثار باستانی[ویرایش]
بناهای تاریخی[ویرایش]
دژمنده (ایجرود)
کارخانه کبریت سازی سه ستاره زنجان (کارخانه کبریت سازی)
گنبد خوئین (به ترکی آذربایجانی: کمبز)
آب انبارها[ویرایش]
کاروانسراها[ویرایش]
|
پل‌های تاریخی[ویرایش]
|
خانه‌های تاریخی[ویرایش]
تپه‌ها و آرامستان‌های تاریخی[ویرایش]
|
و... |
گرمابه‌ها[ویرایش]
|
- |
حمام تاریخی زرین رود
قلعه‌ها[ویرایش]
چهار طاقی‌ها (آتشکده)[ویرایش]
اماکن زیارتی[ویرایش]
امامزاده‌ها[ویرایش]
مساجد تاریخی[ویرایش]
شهرستان زنجان[ویرایش] |
شهرستان ابهر[ویرایش]شهرستان ایجرود[ویرایش]شهرستان خدابنده[ویرایش] |
صنایع استان[ویرایش]
استان زنجان به دلیل محدودیت قانونی توسعه ظرفیتهای تولیدی در تهران و مرکز کشور و برخورداری از شبکه‌های زیر بنایی قوی (زمین-منابع آب-خاک- شبکه‌های مواصلاتی- موقعیت راهبردی در منطقه شمالغرب - عبور خطوط انرژی - سرمایه‌گذاری کلان ملی و...) از پتانسیل قابل ملاحظه‌ای در جذب سرمایه‌گذاری بخش صنعت برخوردار است. از صنایع مهم استان به چند نمونه اشاره می‌گردد:
همچنین شهرستان زنجان از لحاظ تنوع معادن بسیار غنی بوده به طوریکه در حال حاضر بالغ بر ۱۷۰ اندیس و ذخایر معدنی قابل بهره‌برداری ودر دست اکتشاف ویا شناسایی شده در استان وجود دارد که شامل: سرب و روی، براسیت، سیلیس، خاکهای صنعتی آنتی موان، تالک، پرلیک، سولفات منیزیم، آلونیت، منگنز، مس، آهن و سنگهای تزیینی (گرانیت، مرمریت، تراورتن، چینی و مرمر) و سنگهای آهکی و گچ و سنگ لاشه‌است. هم اینک این استان بزرگترین معادن روی خاور میانه را در خود جای داده‌است.
شهرکهای صنعتی[۳۰][ویرایش]
شهرکهای در حال واگذاری و فعال[ویرایش]
|
شهرکهای در مرحله تملک[ویرایش]
شهرکهای مصوب و در حال احداث[ویرایش]
|
معادن و منابع طبیعی[ویرایش]
این استان داری ۳۲۸ حلقه معدن می‌باشد.[۳۱] که از این تعداد ۷۵ معدن در زمینه سنگ تزئینی و نما، ۲۴۶ معدن روباز، ۳ معدن زیر زمینی و یک معدن زیر زمینی زغال سنگ می‌باشد.[۳۲]
رخدادهای زمین‌شناسی باعث تشکیل کانسارهای متنوعی در استان شده بطوریکه در حال حاضر بالغ بر ۵۰۰ میلیون تن دارای پروانه بهره‌برداری از سازمان صنعت، معدن و تجارت استان می باشدکه عمدتاً شامل سرب و روی، براسیت، سیلیس، خاکهای صنعتی، فلدسپات، گچ آهن و ... می‌باشد.
از معادن فعال در استان می‌توان به سرب و روی انگوران، پتاسایلجاق (پیکرومریت)، آهن سرخه دیزج و مروارید، معادن ترآورتن منطقه دندی، معادن گرانیت ابهر و خرمدره، معادن سیلیس (تاب کوارتزیت)، برآسیت وپرلیت، فلدسپات، خاک صنعتی و... اشاره کرد. وجود بزرگترین معدن سرب و روی خاورمیانه و معادن برآسیت قره گل و مشمپا، وجود گرانیت در کوه‌های طارم، عبور باند سیلیس از کوه‌های سلطانیه، و وجود ذخائر عظیمی از فلدسپات، سیلیس و ذخائر آهک و رس فراوان از ویژگی‌های منحصر به فرد این استان می‌باشد. وجود معدن سرب و روی انگوران موجب گشته که این استان در حال حاضر به عنوان قطب تولید روی کشور مطرح گردیده و زمینهٔ لازم برای ایجاد صنایع جنبی آن از قبیل صنایع گالوانیزاسیون، تولید اکسید روی، پودر روی و سولفات روی فراهم نماید. معدن «انگوران» از نظر عیار بالای فلزات موجود، از معادن نادر در جهان است.[۳۳]
